مقايسه كارآيي مدل هاي سري زماني خطي و غيرخطي در شبيه سازي و پيش‌بيني تبخير- تعرق مرجع

Comparison of the Efficiency of Linear and Non-linear Time Series Models in Simulation and Prediction of Reference Evapotranspiration

برآورد دقيق ميزان تبخير- تعرق مرجع (ET0) نقش بسيار مهمي در مديريت منابع آب و بهينه ­سازي مصرف آب كشاورزي دارد. يكي از روش­هاي برآورد ET0 استفاده از مدل­ هاي سري زماني است. در اين تحقيق، دقت و كارائي مدل خطي آرما (ARMA) و غيرخطي بيلينيير (BL) در شبيه ­سازي و پيش ­بيني ET0 در سه ايستگاه سينوپتيك واقع در شمال غرب كشور مورد مقايسه قرار گرفت. بدين ­منظور، مقادير ماهانه ET0از سال 1990 تا 2014 با استفاده از روش ­فائو­پنمن ­مانتيث 56 محاسبه شد. مقادير محاسبه شده ET0 در طول سال­هاي 1990 تا 2009 و 2010 تا 2014 به ترتيب براي واسنجي و صحت­ سنجي مدل­ ها به كار گرفته شد. نتايج شاخص ­هاي آماري در مرحله صحت­ سنجي (مي ليمتر بر روز 691/0RMSE< و 818/0R2>) نشان داد كه هر دو مدل خطي و غيرخطي مي­توانند سري زماني ET0 را با دقت قابل­ قبول در ايستگاه ­هاي مورد مطالعه شبيه­ سازي و پيش ­بيني نمايند. در نهايت، مقادير ET0 با استفاده از كل آمار موجود طي سال­هاي 2014-1990 توسط هر دو روش مورد مطالعه مدل و با انتخاب مدل برتر براي پنج سال آتي (2019-2015) پيش ­بيني شد. همچنين، نتايج آزمون دايبلد و ماريانو نشان داد كه تفاوت معني­داري بين نتايج دو مدل خطي و غيرخطي در مدل ­بندي سري زماني ET0، جز در ايستگاه اردبيل، وجود ندارد.

Reference evapotranspiration (ET0) is one of the important factors to determine crop water requirement. Accurate estimation of reference evapotranspiration (ET0) value has a very important role in water resources management and optimizing agricultural water consumption. In other words, calculating the accurate values of this parameter plays an important role in irrigation planning and consequently existent water resources management.