تحليل تحولات و الگوي نظام شهري استان كهگيلويه و بويراحمد

Analyzing the changes in the pattern of urban systems of Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province

افزايش شديد جمعيت شهري در جهان به‌ويژه در كشورهاي در حال‌ توسعه در طي دهه‌هاي اخير باعث به وجود آمدن پديده‌ي نخست شهري در آن‌ها شده است. كشور ايران نيز به‌عنوان يكي از كشورهاي درحال‌توسعه، در طي دهه‌هاي اخير به‌ويژه از سال 1345 به بعد از روند متعادل خود خارج‌شده است. هدف از تعريف اين مقاله، تحليل تحولات و الگوي نظام شهري در استان كهگيلويه و بويراحمد در طي سال‌هاي 1335 تا 1390 مي‌باشد. روش تحقيق توصيفي- تحليلي و روش جمع‌ آوري اطلاعات كتابخانه‌اي و اسنادي مي‌باشد. مدل‌هاي استفاده‌شده در اين تحقيق عبارت‌اند از: شاخص نخست شهري، شاخص دو شهر، شاخص چهار شهر، شاخص چهار شهر مهتا، شاخص موماوالوصابي، شاخص تمركز هرفيندال، شاخص پراكندگي هندرسون و ضريب آنتروپي مي‌باشد. در اين راستا براي تجزيه‌وتحليل داده‌ها از نرم‌افزار EXCEL و براي ترسيم نقشه‌ي محدوده‌ي مورد مطالعه از نرم‌افزار ARC GIS9.3 استفاده‌شده است. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد در بازه‌ي زماني موردمطالعه استقرار جمعيت در كانون‌هاي شهري استان به‌صورت متعادل و همگون توزيع نشده است. شهرهاي ياسوج، گچساران و دهدشت در نظام شهري استان تقريباً از مرتبه‌ي ثابتي برخوردار بودند و فاصله‌ي آن‌ها با بقيه‌ي شهرهاي استان بسيار است. نخست شهر ياسوج به‌مرورزمان فاصله خود را با بقيه شهرها زياد كرده و شبكه‌ي شهري استان به سمت عدم تعادل در جريان است.

The sharp rise in urban population of the world, especially in developing countries in recent decades, caused prime city in them. Iran, as one of the developing countries, in recent decades, particularly from 1345 onwards, has balanced out of the trend. The aim of this paper is to analyze the situation and the pattern of urban systems in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad, during the years 1335 to 1390. The research methodology is analytical, library and documentary method of data collection.. Models used in this study include: the first indicator of a city, city index, the index of a four-city, four-city index Mehta, MoMA and Alvesaby index, the Herfindahl concentration index, dispersion index and Henderson Entropy Coefficient. In order to do data analysis, EXCEL software; & to map the study area ARC GIS9.3 software is used. The findings of this study manifest that in the temporal period of the studied population settlement in urban centers are not balanced and are of homogeneous distribution. In the cities of Yasuj, Gachsaran and Dehdasht, the urban systems were almost stable, and the other cities of the province are far beyond these cities, in the matter of population. The prime city of Yasuj has overtaken the rest of the cities over time, and urban network is heading toward instability.