طراحي پايدار كريدورهاي طبيعي شهري با رويكرد اكولوژيك با استفاده از ماتريس برنامه‌ريزي استراتژيك كمي (QSPM) و SWOT (نمونه موردي: رود- دره سلطان آباد، شهر شيراز)

Urban natural corridors sustainable design with ecological approach by using quantitative strategic planning matrix (QSPM) and SWOT analysis Case study: Soltanabad River, Shiraz

در حال حاضر بستر بسياري از رودخانه‌هاي شهري و حرايم آن به جاي آنكه به عنوان يك فضاي شهري دلپذير مورد استفاده قرار گيرد، به فضايي زائد، غيرقابل استفاده، ناامن، متروكه و بازمانده شهري تبديل شده‌اند. در شهر شيراز دو مسيل عمده شرقي- غربي (رودخانه خشك و سلطان‌آباد) ساختار و استخوان‌بندي اين شهر را تشكيل داده‌اند. در مطالعه حاضر با هدف طراحي پايدار كريدورهاي طبيعي شهري با رويكرد اكولوژيك، به بررسي رود- دره سلطان آباد پرداختيم. به منظور تحليل ساختار زيست‌محيطي، كالبدي و اجتماعي اين رود- دره از تكنيك برنامه‌ريزي راهبردي كمي و swot استفاده نموديم. در گام اول با استفاده از پرسشنامه‌ تكميل شده توسط گروه هدف اقدام به تبيين و شناسايي نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهديدهاي محدوده مطالعاتي پرداختيم. با استفاده از نظرات كارشناسان متغيرها وزن‌دهي گردد، سپس نوع استراتژي مسلط را براساس ماتريس‌هاي IEF و EFE تعيين نموديم. با استفاده از ماتريس QSPM راهبردها را اولويت‌بندي نموده و در پايان به ارائه معيارهاي طراحي در قالب 4 مؤلفه منظر پايدار شهري پرداختيم. استراتژي مسلط در برخورد با رود- دره سلطان آباد، استراتژي تهاجمي/ رقابتي است و براساس ماتريس QSPM استراتژي SO1: ايجاد فضاهاي اكوتوريستي و تفرجي جذاب و با طراوت در حاشيه پيراموني رود- دره بهترين استراتژي براي ساختار زيست‌محيطي، كالبدي و اجتماعي رود- دره سلطان آباد مي‌باشد.

Nowadays the most of urban riverbeds and it's buffer-instead of playing role as a pleasant urban space-are unusable, unsafe and abandoned place. The main structure of Shiraz city consists of two east – west major water courses: sultan abad and Dry River. In this research with the aim of urban natural corridors sustainable design with ecological approach Soltanabad River will be investigated.for analysis of its ecological, physical and social structure quantitative strategic planning method and SWOT analysis are chosen and used. At first by using the questionnaire completed by target group the strengths weaknesses opportunities and threats of case study are identified.the variables were weighted by using experts' ideas then the kind of dominate strategy is determined base on EFF and IEF matrix.prioritizing the strategies were done by QSPM matrix and finally design criterias are presented base on four sustainable urban landscape components.The dominate strategy for our case study is aggressive-competitive .and according to QSPM matrix "SQ1" strategy –creating ecotouristic,recreational,attractive and fresh spaces in rivers' margins –is the best strategy for environmental,physical and social sultan abad river structure.