تبيين ژئوپليتيك سازه هاي رقابت در جنوب شرق ايران

Explanation of the Rivalry Constructs at Iran's South East

بندر اقيانوسي چابهار به­ لحاظ ژئوپليتيكي عرصه­ رقابت­ هايي است كه مي­توان آنرا در دو مقياس بررسي كرد. در مقياس اول، پاكستان با توجه به تداخل حوزه­ سرزميني جنوب شرق ايران، به دنبال بهره ­برداري حداكثري از توانش ­ها و امكانات دو ايالت سند و بلوچستان است. در مقياس دوم، پاكستان بنابر رقابت­ ها و تنش ­هاي خود با هندوستان، بندرهاي اقيانوسي هند از خط مرزي جنوب شرق تا جنوب كه شامل ايالت­ هاي گجرات تا كرالا است، را به عنوان رقيب ژئواكونوميك خود مي­ نگرد. به همين دليل، پاكستان با افزايش مناسبات خود با چين، درصدد است تا علاوه بر استفاده از روابط نه چندان مطلوب پكن- دهلي نو، از كريدور جنوبي خود براي اهداف اقتصادي بيشتر استفاده كند. در مقابل، هندوستان نيز با افزايش سطح روابط خود با ايالات متحده، توانسته است از ظرفيت­ بندرهاي اقيانوسي خود استفاده كند. نوشتار حاضر بر اين فرضيه استوار است كه ايران براي استفاده از توانش ­هاي اقتصادي جنوب شرق خود و به ­ويژه بندر چابهار، چه رويكردي را بايد اتخاذ كند؟ بنابر يافته­ هاي اين پژوهش، به­ نظر مي­رسد كه تشكيل ائتلاف منطقه­ اي با محوريت ايران، عمان، هندوستان و روسيه (IOIR) و سپس در مقياسي بزرگتر، ائتلاف منطقه ­اي ايران، روسيه، هندوستان، پاكستان، عمان و چين (IRIPOC) مي ­تواند ائتلاف ژئواكونوميك مناسبي براي استفاده­ بهينه­­ ايران از توانش ­هاي راهبردي- اقتصادي جنوب شرق كشور باشد.

Pakistan’s Balochistan is an impoverished region beleaguered by insurgency and ethnic strife. But it is rich in resources and it occupies an increasingly vital geo-strategic position. As a result, Balochistan has been the focus of massive infrastructural projects. Iran and Pakistan are developing competing port, rail, and highway networks, hoping to funnel the trade of Central Asia through their own national territories. As neither country can handle the costs and technical challenges on its own, both are partnering with other states; Pakistan has turned to China, and Iran to India. As a result, rivalry between Iran and Pakistan is mounting. Baloch insurgents, not surprisingly, have targeted the new projects, provoking military escalation. The Iranian port of Chabahar was also a relatively small town before it was selected for infrastructural development. The initial plans were hatched under the shah, with help from the United States. The Iranian revolution of 1979 put the project on hold, but it was revived during the Iran-Iraq war, when shipping through the Strait of Hormuz was periodically paralyzed.