كاربرد مدل تاكسونومي عددي در تحليل سطوح توسعه يافتگي نواحي شهري (مطالعه موردي: شهر سنندج)

(The usage of numerical taxonomy model to analyze the levels of development of urban regions (Case study: Sanandaj

توسعه، فرايندي پيچيده و چند بعدي جهت بهبودكيفيت زندگي افراد جامعه است كه مستلزم تغيير در ساختار اجتماعي-فرهنگي و نيز تسريع رشد اقتصادي، كاهش نابرابري و ريشه كن كردن فقر و برقراري عدالت اجتماعي و پايداري محيط است. در دنياي كنوني به دلايل نظري و تجربي، نمي‌توان تنها شاخص‌هاي اقتصادي را معرف شرايط توسعه دانست لذا براي شناسايي و تعريف وضع توسعه هر كشور يا منطقه بايد به شاخص‌هاي ديگري چون شاخص‌هاي انساني، بهداشتي، آموزشي، جمعيتي و فرهنگي - اجتماعي روي آورده تا در كنار شاخص‌هاي اقتصادي بتوانند معرف صحيحي براي سنجش درجه توسعه باشند. به كارگيري معيارها و روش­هاي كمي جهت سطح بندي سكونتگاه­ها در سيستم فضايي نواحي از طرفي منجر به شناخت ميزان نابرابري نقاط سكونتگاهي و از طرفي ديگر معياري جهت تلاش در راستاي كاهش و رفع نابرابري­هاي موجود ميان آنها محسوب مي‌گردد. بدين منظور تحقيق حاضر قصد دارد تا با بررسي و تحليل مجموعه­ اي از شاخص‌هاي توسعه در قالب معيارهاي اقتصادي، اجتماعي و كالبدي درمناطق شهري سنندج اقدام به سطح بندي درجه توسعه يافتگي مناطق شهري سنندج نماييد تا بدين شيوه مشكلات و كمبودهاي هر منطقه را شناسايي و با اولويت دهي به مناطق در خصوص تخصيص و توزيع منابع و امكانات شهري براساس شاخص‌هاي مورد بررسي گامي در جهت ايجاد توسعه متعادل مناطق بردارد. در اين راستا شاخص‌هاي مورد مطالعه پس از بررسي وضع موجود، با استفاده از مدل تاكسونومي عددي و نرم ­افزار ArcGis به منظور تعيين سطح توسعه يافتگي نواحي شهر سنندج مورد تحليل قرار گرفته­ اند. نتايج تحليل بيانگر آنست كه در مجموع با وجود سطح نسبتاً پايين توسعه براي نواحي شهر سنندج، از بين نواحي در مقايسه با هم 9.5 درصد نواحي شهر سنندج (نواحي:14 و 18) در سطح اول توسعه (برخوردار)،23.8 درصد نواحي شهر (نواحي:19،15،11،16 و 14 ب) در سطح دوم توسعه (نسبتاًبرخوردار)،23.8 درصد نواحي شهر (نواحي:12،7،17،13 و 1) در سطح سوم توسعه (متوسط)،14.3 درصد نواحي شهر (نواحي: 10،9 و 8) در سطح چهارم توسعه (محروم) و 28.6 درصد نواحي شهر (نواحي:5،4،3،2،4 ب و 6) در سطح پنجم توسعه (كاملاً محروم) واقع شده ­اند.

Development is complex and multi-dimensional process to improve the quality of life in the community which requires a change in the socio-cultural structure and as well as accelerating economic growth, Reduce inequality and eradicate poverty and social justice, and environmental sustainability. In the current world because of the theoretical and empirical reasons, not only economic indicator represents the development requirements, therefore for identify and define the state of development of each country or region there should be other factors such as human factors, health, education, population and socio - cultural problems to along with economic indicators, they could be right reagent to measure the degree of development. The use of quantitative criteria and procedures for ranking settlements in space system also led to identification of measure the inequality settlement and on the other hand this is a measure to try to reduce and eliminate disparities between them. Therefore, this study aims to analyze a set of development indicators in terms of economic, social and physical criteria in Sanandaj urban regions to ranking development of the urban regions of Sanandaj and in this way the problems of each region will identify and by prioritize the regions for the allocation and distribution of resources and amenities based on surveyed criterions created a balanced development of its regions. In this regard, the indices studied after examining the status quo, by using numerical taxonomy and ArcGIS software have been analyzed to determine the level of regions development of Sanandaj. The results indicate that in general, despite the relatively low level of development in regions of the Sanandaj city, compare with Sanandaj regions 9.5% are in first development level (provided), 23.8% are second level (relatively provided), 23.8% are in third level (average), 14.3 are in forth level (deprived), 28.6% are in fifth level (completely deprived).