سجاده‌ي ابريشمين اصفهان، ميرزا مخدوم شريفي و مقام قاضي‌القضاتي مكه

Isfahan Silk Prayer Rug, MirzaMakhdumSharifi and the Position of Mecca’s Chief Justice

در هفتم اكتبر 2009/ پانزدهم مهر 1388، سجاده‌ای ابریشمین متعلق به دورة صفوی در حراج ساتبیز لندن معرفی و فروخته شد. این سجاده تا به امروز دومین قالیچة گران‌قیمت جهان شناخته شده است كه در این حراج بین‌المللی به فروش رسیده است. در كاتالوگ حراج با فرض برخی احتمالات، تاریخ این سجاده مقارن دوران حكمرانی شاه عباس اول ذكر شده است. اما بازخوانی متن سجاده و انطباق آن با مستندات تاریخی حقایق دیگری را در بر دارد. در این مقاله ضمن بررسی ویژگی‌های این سجاده و بازخوانی نشانه‌های نوشتاری و هنری آن، تاریخ، علت و پس‌زمینة سیاسی ـ اجتماعی بافتن آن معرفی می‌شود. حاصل این پژوهش نشان می‌دهد كه این سجاده به سفارش میرزا مخدوم شریفی، وزیر شاه اسماعیل دوم، برای پناهندگی او به عثمانی و منصوب شدن او به مقام قاضی‌القضاتی مكه بافته شده است.

On October 7, 2009 a silk prayer rug from Safavid era was introduced and sold in London Sotheby’s auction. This prayer rug is known as the second highest-price rug which has been sold in this international auction. In the auction catalogue,this prayer rug has cautiously been dated back to Shah Abbas I period.  Nonetheless, reviewing the text of this prayer rug and its textual and artistic signs and evaluating them against historical documents reveal other facts. This article studies the characteristics of this prayer rug and reviews its textual and artistic signs. Moreover, it introducesthe reason and socio-political background which resulted in its knitting. The result of this article reveals that this prayer rug had been knitted upon the order of MirzaMakhdumSharifi, the minister of Shah Ismail II, and it speaks of his seeking refuge to Ottoman Empire and his appointment as the Mecca’s Chief Justice.