گفتمان تبارشناسي آل سامان در روايت بلعمي

دولت ساماني در شرق قلمرو خلافت اسلامي در بستري غني از مؤلفه ها و مفاهيم فرهنگي-اجتماعي در قرن 4ه.ق تأسيس گرديد. آل سامان در كشاكش با گفتمان سياسي دولت هاي رقيب نيازمند اثبات حقانيت و كسب مقبوليت از طريق بهره برداري از مفاهيم و ارزشهاي موجود در بافت فكري، فرهنگي و نظام معنايي تثبيت شده در ساختار زباني ساكنان سرزمين هاي مفتوحه شدند. يكي از مفاهيم ريشه دار در چنين بافت و نظام انديشه اي: «برخورداري از تبار پادشاهان و قهرمانان اساطيري-تاريخي» در پذيرش سياسي و فرهنگي يك سلسله بود. بر اين اساس در اين مقاله برخلاف روش هاي معمول مطالعات تبارشناسي در رويكردي جديد از روششناسي و نظريۀ تحليل گفتمان در بررسي روايت بلعمي از تبار اشكانيِ سامانيان استفاده گرديد و آشكار شد كه دربار ساماني در بستر رقابت هاي سياسي و اهداف ايدئولوژيك، گزاره هاي سياسي و تبارشناسي خود را در اين كتاب تاريخي وارد كرده است

Samanidgovernment was established in the fourthcentury (AH) in the east of Islamic caliphate, within a rich socio-cultural context. Samanid dynasty needed to prove its rights and legitimacy because of its conflict with the political discourse of their rival governments. This had to be done by taking advantage of thevalues and conceptsembedded in the rational, cultural, and conceptual contextsand linguistic structure of the settlers of the conquered lands. Within this ideological framework, one of the principal conceptionsfor gaining political and cultural legitimacywas the dynasty’s affiliation with royal lineage and mythological-historical heroes. In this article, unlike other types of genealogy, a novel methodology was utilized. Accordingly, discourse analysis theory and methodology in the examination of Bala’mi narrative on Arsacid-Samaniddynasty wasemployed in this study. The results of the analysis revealed that Samanidroyal court inserted its own political propositions and genealogyinto this historical book on accounts of their political competitions and ideological aims.