بررسي ساخت هاي گوناگون «كان»ي ناقصه در قرآن و نقد ديدگاه مترجمان در برابريابي فارسي آن

an investigation of Various “Constructions of Imperfect Verb of Kâna” in Quran and Criticism of Translators Attitudes in Finding Persian Equivalent for It

فعل ناقص «كان» و مشتقات آن با ساخت­ هاي مختلف، هزار و چهار صد و پنجاه بار در قرآن ذكر شده؛ از اين­ رو بايسته است تا مترجمان قرآن با عنايت به سياق اين فعل و ويژگي­ اي آن، ترجمه ­اي كه نزديك به مدلول متن عربي قرآن باشد، ارائه دهند. از ساخت­ هاي پركاربرد اين واژه در قرآن، مي­ توان به «كان» در سياق جملة شرطيه و جملة صله و مواردي كه خبر «كان»، صفت مشبهه يا صيغه مبالغه است، اشاره نمود كه باعث شده مترجمان قرآن از فعل «كان» ترجمه ­هاي گوناگوني ارائه داده، نحويان نيز در تحليل نحوي اين ساخت­ ها، متفاوت سخن بگويند. اين پژوهش با تحليل نحوي اين ساخت ­ها و تحليل برابرهاي آن­ها در فارسي، برخي از ترجمه­ هاي قرآن را وارسي و به ارائة ترجمه اي يكدست و مبتني بر تحليل هاي انجام يافته از آن­ها همت گمارده است. نتيجه آن كه ترجمة جمله ­هايي كه فعل «كان» در آن با «لو» شرطيه همراه است با جمله­ هايي كه همين فعل با «إن» شرطيه آمده، متفاوت است و در ساختاري كه قبل از كان و اسم و خبر آن، «ما» آمده، بايد آن را موصوله ترجمه كرد نه مصدريه.

The copulative word “Kâna” has been used 1450 times in the Holy Quran with its derivatives in different structures. The translators of the Holy Quran, therefore, must know the meaning of the verb in line with the context in which it is used so that they may translate the verb “Kâna” as close as possible to the Quranic text. Mostly the verb has been used in conditional and relative clauses and in sentences in which the predicate of the verb is hyperbole noun or epithet. Owing to the use of the text in different contexts, the translators present various meanings of it. The syntacticians have also held different views in analyzing the mentioned structures. In this research the writers try to analyze these structures and their Persian equivalent syntactically. The findings of this research show that the translation of conditional “Kâna” with “law” sentences is different from the translation of “Kâna” with “in” ones. It has also become clear that in the “connector + Kanna + noun + predicate” structure, “Mā” is connector and not infinitive in nature.