ريشخند سياسي در سرودۀ «هوامش علي دفترالنكسة» نِزار قباني

Sarcasm in Nizār Qabbāni’s Work “Hawāmish Ala Daftar al_Naksah”

نزار قباني، شاعر معاصر سوريه (1923- 1998م) در عرصۀ شعر و شاعري به «شاعرِ زن» مشهور است و بيشتر از همين نظرگاه مورد نقد قرار گرفته است. پذيرش اين مسأله به ‌اين معنا نيست كه وي نسبت به تحولات و جريان‌هاي سياسي كشور خويش و جهان عرب و مسائل سياسي و اجتماعي بي تفاوت و بي دغدغه‌ بوده است. نگاه موشكافانه به دفترهاي شعري شاعر، نشان مي­دهد كه او با عاطفه‌ و نگاهي ژرف در برابر واپسگرايي و بي‌لياقتي حاكمان عربي، جهت‌گيري تندي داشته است و با زباني تلخ و ريشخند گونه، سياست ناكارآمد و شيوة زمامداري حاكمان پوشالي عرب و فرسودگي فرهنگ عربي و كوچك‌ انگاري مردم را به چالش كشيده است. «ريشخند» يكي از شگردهاي بياني است كه قباني براي ترسيم مفاهيم ذهني خود به كار مي­بندد. اين صنعت در سرودة سياسي معروفِ «هوامش علي دفتر النكسة» بيشترين جلوه را دارد. اين پژوهش مي‌كوشد با شيوۀ توصيفي - تحليلي به نقش اين شگرد در القاي معاني سرودة مذكور بپردازد. نتيجه آنكه بهره‌گيري از اين شگرد در برجستگي زبان شاعر و مخاطب وي براي دريافت مفاهيم مورد نظر، تأثيري ژرف گذاشته است. همچنين هماهنگي تلخي زبان شاعر با تلخي شكست اعراب در جنگ سال 1967، نوعي هماهنگي و تناسب در مضمون و واژگان و تركيبات شعري ايجاد كرده كه مورد توجه مخاطبان خاص، از جمله منتقدان ادبي شده است.

Nizār Qabbāni,the contemporary Syrian Poet (1923-1998), is known as the poet of woman in the field of poetry and have been mostly criticised from this poin of view. A detailed scrutiny of her works clearly illustrates that she has sensitively and emotionally reacted to insufficiencies of the Arab society and the incompetence of the rulers.Political and social issues have certainly been among her concerns.Nizār Qobbāni used sarcasm to harshly and bitterly challenged the inadequate policy and statesmanship of Arab puppet rulers and exhaustion of Arabic culture and peoples' narrow-mindedness.Sarcasm is one of the expressive techniques Nizār Qabbāni has used in portrating his mental concepts. This can be very vividly seen in her political famous work called “Hawâmish Ala Daftar al_Naksah”. This study attempts to, with a descriptive-analytical approach,explore the role of this techniques. The result is that the use of this technique has had a profound effect in the poet's prominent language and her audience to get the intended concepts. In addition the coincidence of poet's bitter language with Arab bitter defeat in 1967 war,has made a kind of harmony and coordination of content and vocabulary and poetic compositions,which has attracted specific audiences such as literary critics