تحليلي بر انسجام نظريه عدالت در خط مشي هاي آموزشي جمهوري اسلامي ايران؛ رويكرد ارزيابي نظرية برنامه

An analysis on Justice theory coherence in educational policies of Islamic Republic of Iran program theory evaluation approach

سازوكار كليدي تحقق اهداف غايي در حوزه آموزش و پرورش، خط مشي هاي عمومي آن حوزه هستند. عدم اتقان مباني نظري و از سوي ديگر عدم انسجام كاركردي اين خط مشي ها، از جمله چالش هاي نظام آموزش و پرورش است. بي ترديد كيفيت خط مشي هاي آموزشي بر نظريه برنامه چنين خط مشي هايي استوار است. يكي از نظريه هاي خط مشي هاي آموزشي، نظريه عدالت است. اين بدان معناست كه پشتوانه خط مشي هاي آموزشي، نوعي نظريه عدالت ضمني يا مصرح است. هدف اين پژوهش تحليل انسجام نظريه عدالت مورد اشاره با روش ارزيابي نظريه برنامه است. مدل منتخب در روش ارزيابي نظريه برنامه، تلفيقي از مدل «تحليل منطق» و مدل «ماتريس واقع گرا» است. نتايج پژوهش مويد آن است كه از زاويه عناصر ماهوي عدالت (نياز، تلاش، حق، بيطرفي، توازن، مساوات و زمينه)، شاهد نوعي ضعف انسجام نظري بين دو بسته خط مشي آموزشي (دولتي، غيردولتي) هستيم.

Public policies constitute the key mechanism for achieving the ultimate objectives of national education. Lack of a solid theoretical foundation and functional coherence in these policies are among major challenges of the educational system. Undoubtedly, the quality of educational policies is based on the program theory of such policies. One underlying theory here is justice theory. This means that a kind of implicit or explicit justice theory is the base of educational policies. The purpose of this study is evaluating the above-mentioned justice theory coherence using program theory evaluation method. The adopted model in this method is the combination of “logic analysis” model and “realistic matrix” model. The results of the study indicate that, in regard to the intrinsic elements of justice (need, effort, right, impartiality, equilibrium, equality and background), some weakness in theoretical coherence can be seen between two sets of educational policies, i.e. public and nongovernmental ones.