بررسي نقش واسط سوگيري روانشناختي در رابطه بين ابعاد فرهنگ ملي و رفتارهاي غيرعقلايي

The Mediating Role of Psychological Bias Between Relationship of National Culture Dementias and Irrational Behaviors

سوگيري‌ها و رفتارهاي غيرعقلايي افراد مي‌تواند در ارزش‌هاي جمعي يا فرهنگ غالب جامعه ريشه داشته باشد. بروز چنين رفتارهايي از سوي سرمايه‌گذاران و در فرآيند تصميم‌گيري در بازار سهام، موجب ناكارآيي بازار سرمايه شود. در اين راستا پژوهش حاضر دو بعد آينده‌نگري و اجتناب از عدم اطمينان از ابعاد فرهنگ ملي بر پايه مطالعات پيشين انتخاب شد. سوگيري هاي شناختي در قالب پنج مولفه؛ اعتماد بيش از حد، خوداسنادي، محافظه‌كاري، ابهام‌گريزي و رويدادهاي اخير به عنوان متغير واسط و همچنين رفتار غيرعقلايي شامل ابعاد چهارگانه؛ توده‌واري، قماربازي، قانون اعداد كوچك و سوگيري خانگي به عنوان متغير تابع تعيين گرديدند. نمونه مطالعه حاضر 424 نفر سرمايه‌گذاران حقيقي بورس اوراق بهادار تشكيل داد. براي جمع‌آوري داده‌ها پرسشنامه در مقياس 5 امتيازي ليكرت استفاده شد. پايايي و روايي آن به ترتيب با محاسبه ضريب آلفاي كرونباخ، روايي محتوا و سازه به روش تحليل عاملي تائيدي مورد تائيد قرار گرفت. جهت برازش مدل و آزمون فرضيه‌ها از نرم‌افزار آموس و اس‌پي-اس‌اس استفاده شد. يافته‌هاي حاصل از تحليل داده‌ها نشان داد، آينده‌نگري با سوگيري‌هاي شناختي (معني‌داري 2/126) و رفتارهاي غيرعقلايي (3/448) رابطه معني‌داري داشته ولي اجتناب از عدم اطمينان با سوگيري‌هاي شناختي (-0/87-) و رفتارهاي غيرعقلايي (از طريق سوگيري‌هاي شناختي با معني‌داري 2/127) رابطه معني‌داري ندارد.

Cognitive biases and irrational behavior may be derived from collectively beliefs and values or dominant society culture. The incidence of such behavior could cause inefficiencies of capital markets, especially by investors and in decision-making process, in the stock market. In this regard, the present study, Future Oriented and Uncertainty Avoidance as the two dimensions of national culture were selected based on previous studies. Cognitive Biases in the form of five components,Overconfidence, Self-Attribution, Recenc, Ambiguity Aversion & Conservatism as a mediator variable and irrational behavior includes four dimensions, Herd Behavior, Gamblers, Law of Small Numbers & Home Bias, as a dependent variable were determined. The study sample included 424 individual investors from the stock exchange.To collecting data; Likert 5-point scale was used. Reliability and validity was confirmed respectively through Cronbach's alpha coefficient, content and construct validity using confirmatory factor analysis.In order to model fitting and testing the hypotheses, SPSS18 and Amos was used. The results show that the dimension of Future Oriented have a significant relationship with cognitive biases (significance coefficient 2.126) and irrational behaviors (3.448) while dimension of Uncertainty Avoidance was not significantly correlated with cognitive biases (-0.87) and irrational behaviors (through the mediation of cognitive biases significance coefficient 2.127).