متدولوژي حقوق بين المللي

International methodological rights

متدولوژي به طور كلي عامل يا وسيله شناخت هر دوعلم، از جمله حقوق بين الملل است. متدولوژي حقوق بين الملل داراي دو مفهوم موسع و مضيق است. در مفهوم موسع، عبارت است از روشهايي كه براي رسيدن به شناخت علمي حقوق بين الملل از آنها استفاده مي شود، اما در مفهوم مضيق، متدولوژي حقوق بين الملل؛ يعني روشهاي مورد استفاده براي شناخت هنجارها يا قواعد حقوق بين الملل. هدف متدولوژي حقوق بين الملل در مفهوم مضيق آن، شناخت قواعد مختلف حقوق ذاتي يا ماهوي است. براي مثال: قاضي بايد از متدولوژي به منظور شناخت قواعد حاكم بر يك قضيه خاص استفاده كند. مهمترين روشهاي تحليل منطقي حقوق بين الملل عبارتند از: روش استقرايي و روش استنتاجي. روش استقرايي نوعي روش تجربي است كه به بينش جامعه شناختي مربوط است و آن روش مشاهده تاثيرات قواعد حقوقي بر جامعه بين المللي است. اما در روش استنتاجي يا استدلال قياسي، وجود قواعد حقوق بين الملل را بايد از طريق فرايند استدلال مبتني بر اصول و وقايع حقوقي يا شيوه هاي شكلي ايجاد قاعده تشخيص داد. متدلوژي حقوق بين الملل نمي تواند جدا از منابع حقوق بين الملل مطرح باشد، زيرا تشخيص قواعدي كه در عمل متغير هستند، بدون استفاده از يك راهنما جهت جستجو آن قواعد غير ممكن است. اصولا روشهاي شناخت قواعد حقوق بين الملل را بايد از روشها و فنون اجراي آنها متمايز دانست، زيرا اجراي هر قاعده پس از شناخت آن قاعده تحقق مي يابد. در مجموع، متدولوژي حقوق بين الملل مشتمل بر دو روش عملي است: يكي تجربي و ديگري منطقي. با استفاده از روش تجربي مي توان به درك نيازهاي اجتماعي رسيد، اما اين درك اجتماعي زماني حاصل مي گردد كه از روش منطقي (استدلال منطقي) كمك گرفته شود. از اين روش مي توان در استنباط صحيح احكام حقوقي و شناخت و تحليل قواعد حقوق بين الملل بهره جست.