بررسي و نقد قطعنامه 1701 (اوت 2006 شوراي امنيت) در مورد جنگ اسراييل و حزب اله لبنان از منظر حقوق بين الملل

Review and critique of resolution 1701 ( October 2006 Security Council ) on the war in Lebanon from Israel and Hizbullah background International Law

كشور لبنان در ژوييه 2006 بار ديگر با يك جنگ ناخواسته مواجه شد. ماجرا با گروگان گيري دو سرباز اسراييلي آغاز شد. هدف اصلي اسراييل از حمله به جنوب لبنان، از بين بردن قدرت آتش حزب اله و خلع سلاح آن بود، اما گروگان گيري دو سرباز خود را بهانه حمله قرار داد. متعاقب حمله اسراييل، ارتش حزب اله در مقام دفاع مشروع، حملات سختي عليه اسراييل معمول داشت. گستره حملات اسراييل موجب كشتار و جراحات شديد مردم غيرنظامي لبنان و انهدام اموال و آوارگي اجباري آنان از منطقه شد. شوراي امنيت تا مدتها در قبال اين جنگ خانمانسوز سكوت اختيار كرده بود، تا اينكه بالاخره در 11 اوت 2006 قطعنامه اي بر اساس فصل هفتم منشور ملل متحد به شماره 1701 صادر و موضوع را تهديدي عليه صلح و امنيت بين المللي قلمداد نمود. قطعنامه تا حدود زيادي گوياي عمل تجاوزكارانه اسراييل عليه لبنان و حملات حزب اله به اسراييل بود. اين حملات در ابتدا دفاع مشروع و در ادامه، اقدامات تلافي جويانه، مخصوصا عليه مردم و اموال غيرنظامي اسراييل بود. شوراي امنيت در اين قطعنامه از هر دو طرف خواست تا اقدامات مسلحانه خود را فورا متوقف سازند. در اين جنگ، طرفين حقوق بشر دوستانه را در ابعاد مختلف نقض كردند (مخصوصا و به طور گسترده تر به وسيله اسراييل). قطعنامه به اين موضوع نمي پردازد، اما به اين نكته اشاره دارد كه طرفين بايد دسترسي انسان دوستانه به مردم غيرنظامي را تضمين نمايند و جامعه بين المللي بايد اقدامات فوري براي بازسازي و توسعه لبنان معمول دارد. در قطعنامه صريحا سخن از خلع سلاح عمومي حزب اله به ميان نيامده، اما عبارات متعدد و گوناگون در جاي جاي قطعنامه گوياي اين نكته است. اين نكته تا حدودي مورد پذيرش حزب اله و دولت لبنان نيز قرار گرفته است. در اين رابطه، حقوق بين الملل نيز حامي حاكميت يكپارچه و تماميت خواه كشورها، از جمله كشور لبنان است. در بندهاي ديگر قطعنامه به استقرار نيروهاي حافظ صلح ملل متحد (يونيفل) در كنار ارتش لبنان و احصاي اختيارات و وظايف يونيفيل مي پردازد. در مجموع، شوراي امنيت در اين قطعنامه و قطعنامه هاي پيشين مربوط، خواهان وجود و حضور دولت مقتدر و يكپارچه اي در لبنان و در كنار اسراييل و بر اساس حسن همجواري است. جنگ سي وسه روزه در واقع هيچ برنده اي نداشت و هر دو طرف بازنده اين جنگ بودند، اما بازنده و قرباني اصلي و نهايي آن، كشور لبنان بود.