سرمايه گذاري مستقيم خارجي و نقش آن در انتقال تكنولوژي به كشورهاي رشد يابنده

Foreign direct investment and its role in technology transfer will consist growth yạbndh

هدف از اين مقاله،بررسي سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي و نقش آن در انتقال تكنولوژي مي‌باشد. در اين راستا،مقاله پس از توضيح و تحليل مقولهء تكنولوژي،انتقال و اشكال آن و بررسي علل و عواملي كه منجر به سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي مي‌شود،به اين نتيجه مي‌رسد كه عواملي چون موارد زير انگيزه‌هاي اساسي مالك‌ تكنولوژي را در مبادرت به سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي تشكيل مي‌دهند: -تأمين و تضمين كنترل بر تكنولوژي. -نبود و يا ضعف قانوني حامي تكنولوژي در كشور ميزبان. -دشوار بودن تنظيم و تدوين قراردادهاي مربوط به انتقال تكنولوژي. -وجود موانع گمركي و تعرفه‌اي و وفور و فراواني مواد اوليه و نيروي كار ارزان. افزودن بر آنها،اين تحقيق به اين نتيجه مي‌رسد كه اصولا شركت مالك تكنولوژي تحت هيچ شرايطي حاضر به‌ واگذاري و يا انتقال تكنولوژي خويش نمي‌شود،مگر اينكه كالاي موصوف كهنه و از بيش افتاده باشد. متأسفانه،به رغم اشتغال‌زايي و جلب سرمايه‌هاي مالي به كشور ميزبان كه ممكن است سرمايه‌گذاري مستقيم‌ خارجي به دنبال داشته باشد،از نظر نقش آن در جذب تكنولوژي مناسب و ارزان(و يا حداقل به قيمتي منصفانه) بسيار ناچيز بوده و همان‌گونه كه تجارب برخي از كشورهاي رشد يابنده نشان داده‌اند در خيلي از موارد همين‌ تكنولوژي كهنه و از پيش‌پاافتاده به قيمتي هزار بار گرانتر از ارزش واقعي‌اش به اين كشورها فروخته شده است. البته اين نتيجه‌گيري نبايد به‌معناي مخالفت با اين نوع از سرمايه‌گذاري خارجي تلقي شود.برعكس،نگارنده ضمن‌ اعتقاد به ضرورت ترغيب و تشويق سرمايه‌گذاري خارجي،بر اين باور است كه اين‌گونه سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي‌ ضمن مفيد بودنشان داراي آثار و عواقب منفي هستند كه چنانچه نتوان هوشيارانه و معقول در اين زمينه‌ برنامه‌ريزي نمود،نهايتا منجر به وابستگي تكنولوژي و اقتصادي خواهد شد.مضاف بر آن،ذكر اين نكته ضروري‌ است كه ورود تكنولوژي خارجي حلال مشكلات نمي‌تواند باشد و باتوجه به موارد ياد شده بالا،به تنهائي نمي‌تواند استقلال تكنولوژيك و در نهايت خودكفائي صنعتي را تأمين كند.براي اين منظور بايد به تلاشها و برنامه‌هاي‌ كوتاه و درازمدت داخلي رونق داد و در اين ارتباط از تجارب چين و ديگر كشورهاي تازه صنعتي شده در زمينهء برگزاري،مثلا برنامه‌هاي تحقيق و توسعه،ايجاد هماهنگي بين اين برنامه‌ها،برقراري راههاي آموزشي،تجربي و تحقيقاتي بين واحدهاي توليدي و دانشگاه ها و هم‌چنين حمايت از صنايع داخلي در برابر توليدات خارجي استفاده‌ نمود.