الگوي جديد قراردادهاي نفتي ايران و معضل انتقال فناوري در صنعت نفت

The New Model of Iran Petroleum Contract (IPC) and the Problem of Technology Transfer in Oil Industry

در اين مقاله الزامات انتقال تكنولوژي پيش ­بيني شده در مصوبه دولت و سه پيش ­نويس نهادهاي ذي­ربط وزارت نفت از دو بعد حقوقي و اقتصادي بررسي شده است. از منظر حقوقي ماهيت حقوقي شركت عملياتي مشترك، تبيين ذي­ نفعان و نوع تكنولوژي مورد انتقال را مورد بحث قرارداده و به نتايج آتي رسيديم: تشكيل و فعاليت شركت عملياتي مشترك و مشاركت اشخاص ايراني در آن منع قانوني ندارد. در ارتباط با ذي­نفعان از انتقال تكنولوژي، نشان داده كه علاوه بر پرسنل شركت عملياتي مشترك، افراد و مستخدميني كه كارفرما يعني شركت ملي نفت نيز معرفي مي­كند با استفاده از برنامه آموزشي و فعاليت در عمليات توليد از تكنولوژي مورد بهره­برداري استفاده مي‌شود. معذلك، اين تكنولوژي محدود به عمليات توليد بوده و تكنولوژي توليد كننده آن را شامل نمي‌شود. از منظر اقتصادي نوع تكنولوژي مورد بهره­برداري در عمليات بالادستي در صنعت نفت را بررسي شده و اين نتيجه حاصل شد كه خصلت مهارتي و تجربي بودن تكنولوژي مستفاد در اين صنعت موجب شده مالكان آن براي حفظ و تثبيت برتري رقابتي خود با توسل به رازداري مانع انتقال آن شوند؛ بنابراين براي انتقال واقعي بايد درون‌نگري كرد و از ساختار فناوري ملي استفاده نمود

In this Article, two subjects were examined: the legality of involving a joint operating venture in the exploitation operations in the oil sector and; the type of technology required for the transfer and its beneficiary. Upon examination, we found that establishment and engagement of a joint venture in the production of oil was legitimate and had no legal hurdle. We also demonstrated that beneficiaries of the transfer were personnel of both the joint operating venture and of the NIOC. As to the type of technology, our conclusion was that only end product technology used in the production of oil could be the subject of transfer. In reality, however, technology transfer was very limited. It was confined to obsolete operating technology. Several reasons in this respect were suggested, among which the nature of technology employed in the production of oil constitutes a major one i.e. it is knowledge based and mostly composed of skills needed for transforming inputs into outputs; those for expanding capacity (such as management, engineering and procurement) and those necessary for creating new products or processes. Since, neither of these technologies are codifiable, their owners keep them confidential and hence, avoid any technology transfer.