الگو‌سازي مخارج سلامت خانوارهاي ايراني

Modeling Healthcare Expenditure among Iranian Households

اين مطالعه با هدف بهره‌مندي آحاد جامعه از خدمات بهداشتي و درماني مكفي به الگوسازي مخارج سلامت در سطح خانوار پرداخته است. به اين منظور ابتدا شيوه‌هاي اقتصادسنجي مناسب براي داده‌هاي حوزه‌ سلامت را بررسي نموده و سپس اصلي‌ترين تعيين‌كننده‌هاي مخارج سلامت خانوار را با استفاده مدل انتخاب نمونه معرفي كرده است. برازش مدل مبتني بر اطلاعات اقتصادي، اجتماعي و جمعيت‌شناختي 38513 خانوار ايراني است، كه از طرح آمارگيري هزينه و درآمد خانوار در سال 1390 استخراج شده‌اند. نتايج به دست آمده نشان مي‌دهد افزايش تعداد افراد خانوار (كودكان، جوانان و سالمندان) و نسبت زنان از كل اعضاي آن، متأهل بودن سرپرست خانوار و استعمال دخانيات در آن، بهره‌مندي از پوشش بيمه درماني و زندگي در مناطق شهري و توسعه‌يافته‌تر سبب ترغيب خانوار به خريد كالاها و خدمات سلامت و ورود به بازار مربوطه مي‌شود. از سوي ديگر هرچه ميزان استعمال دخانيات در خانواده بالاتر بوده، تعداد افراد خانوار علي‌الخصوص از نوع سالمندان بيش‌تر باشد و نسبت بزرگ‌تري از اعضا را زنان تشكيل دهند مخارج سلامت خانوار افزايش مي‌يابد. همچنين خانوارهايي كه متعلق به گروه‌هاي درآمدي مياني بوده، از پوشش بيمه درماني بهره‌مند هستند و توسط افراد متأهلي كه همراه همسر خود زندگي مي‌كنند اداره مي‌شوند مبالغ بيش‌تري را به خريد كالاها و خدمات سلامت اختصاص مي‌دهند. اين نتيجه در مورد خانوارهايي كه مالك منزل مسكوني خود مي‌باشند، افراد تحصيل‌كرده‌تر در آنان حضور دارند و در مناطق شهري و در استان‌هايي كه به لحاظ امكانات سلامت توسعه‌يافته‌تر هستند، زندگي مي‌كنند نيز صادق است.

This study models healthcare expenditure in household level with the aim of utilizing enough health goods and services in Iran. For this purpose, first suitable econometrics methods for health sector are investigated and then main determinants of households’ healthcare expenditure are introduced by using the sample selection model. Model estimation has been based on the socio-economic and demographic information of 38513 Iranian households, derived from household’s income- expenditure survey (HIES) in 2011. The results show that the increasing of household's members (children, youth and elderly) and women proportion, to be married of household's head, smoking, having health insurance and living in urban and more development areas encourage households to purchase health goods and services in respective market. On the other hand, household's healthcare expenditure will increase if household consumes more amount of Tobacco, family number, especially the number of elderly members is more and the larger proportion of family members belongs to women. Moreover, households that belong to middle income groups, and who have health insurance and their header is married spend higher expenditure to purchase the health goods and services. This result is true about households which have house; their members are more educated and live in urban areas and provinces where more developed in terms of health facilities.