رويارويي دانشمندان مغرب و اندلس با غزالي و كتاب احياء علوم الدين

Encountering the Maghreb and Andalusian scholars with Ghazali and the book “ehya’ oloomeddin

ابوحامد محمد غزالي (505-450ق/1111-1014م) دانشمند برجسته مسلمان بود كه با طرح انديشه ها و ديدگاه هاي چالش برانگيز خود، واكنش هاي مختلفي را از سوي دانشمندان مناطق مختلف جهان اسلام برانگيخت و به برخي آثار و انديشه هايش انتقاد شد. ديدگاه هاي غزالي در آثار گوناگونش به ويژه احياءعلوم الدين به مغرب و اندلس نيز راه يافت و برخوردهاي متفاوتي را در آن سرزمين ها كه از لحاظ سياسي زير حكومت مرابطين قرار داشت، ايجاد كرد و عده اي به مخالفت با غزالي برخاستند. جمودِ فكري و تعصبِ شديد مرابطين و تاثيرگذاري دانشمندانِ متعصب و يكسونگر بر حكومت مرابطين، علي بن يوسف بن تاشفين فرمان رواي مرابطي را بر آن داشت تا در سال 503 ق/1109م دستور سوزاندن كتاب احياءعلوم الدين را صادر كند. مهم ترين علل برنتابيدن اين اثر، وجود احاديث ضعيف يا مجعول، بيان انديشه هاي اهل تصوف و توجه غزالي به علم اصول فقه بود. در عين حال برخي دانشمندانِ مغرب و اندلس به حمايت از غزالي و آثارش برخاستند و تلاش كردند اتهاماتِ مزبور را پاسخ دهند

Abuhamed Mohammad Ghazali (450-505 AH/1014-1111AD), was a prominent Muslim scholar who persuade reactions of scholars from different parts of Muslim world, presenting his thoughts and controversial viewpoints and the result was criticizing some works and thoughts. Ghazali ideas in his different works specially “Ehya’ oloomeddin”, spread to the Maghreb and Andalusia and made different reactions in lands which were under rule of Morabetin, and some disagreed with him. Strong Prejudice among Morabetin and influence of fanatic scholars on Morabetin rule, led Ali ibn Yousef ibn Tashfin, the Morabeti ruler, issued the command of burning the book “ Ehya’ oloomeddin". The most important reasons for not to tolerate this work, were weak and fake narrations, stating Sufism thoughts and Ghazali attention to the Jurisprudence. However, some scholars of the Maghreb and Andalusia, supported Ghazali and his works and tried to answer the above charges.