تحليل ناكامي و بحران سازي ملي گرايي عربي و بازتاب هاي كنوني آن در جهان اسلام

An Analysis on Failure and Crisis-causing of Arab Nationalism and its Current Reflections on Islamic World

ناسيوناليسم يا ملي گرايي عربي مقوله اي تاريخي، در بخشي از جهان اسلام مي باشد كه بر بنيان «خودي و بيگانه» شكل گرفته است. ملي گرايي عربي واكنشي در برابر استبداد داخلي، استعمار خارجي و اشغالگري بود. انديشه اي وارداتي كه تلاش كرد هويت ملي عرب ها را در ابعاد اجتماعي، تاريخي، جغرافيايي، سياسي، ديني، ميراث فرهنگي، زبان و ادب احيا كند و از ايشان ملتي يكپارچه بسازد. اين حركت كه از نيمه دوم قرن نوزدهم به آرامي شكل گرفت در نهايت توانست پس از جنگ جهاني دوم به حركت غالب در جهان عرب تبديل شود؛ اما نشانه هاي سستي و ضعف اين جريان از دهه هفتاد ميلادي به مرور بروز كرد و ناكامي ها و بحران هايي را در جهان عرب پديدار ساخت كه بازتاب هاي آن در تحولات جاري قابل پيگيري و مشاهده است. اما چرايي و چگونگي اين ناكامي، ابعاد آن و بازتاب هاي كنوني اش با توجه به بستر تاريخي و عوامل انسان موثر در اين جريان چنانچه بايسته است مورد توجه قرار نگرفته است.(پرسش) ملي گرايي عربي از آن جا كه انديشه اي وارداتي است، اصولا نمي توانست به عنوان يك راه حل شمار رود به همين دليل خود به يك عامل بحران ساز تبديل شد.(فرضيه) اين نوشتار كوشش خواهد كرد با بررسي تاريخي، شناسايي عوامل پيدايش و تطور اين انديشه، عوامل و ابعاد ناكامي ها، بحران ها و بازتاب هاي كنوني ملي گرايي عربي را تبيين كند. (هدف) براي نيل به اين مهم روش توصيفي و تحليلي به كار گرفته خواهد شد (روش) اثبات ناتواني ملي گرايي به عنوان يك انديشه ي وارداتي در ابعاد سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي و بحران آفريني اين جريان و بازتاب اين بحران ها در وجوه بازگشت سلطه گران فرامنطقه اي، قدرت گيري محافظه كاران سنتي و وابسته و تقويت گروه هاي تكفيري و ايجاد تاخير گسترش و غالب شدن گفتمان اعتدالي و تقريبي اسلام گرايان از جمله دستاوردهاي اين پژوهش است.(دستاورد)

Arab Nationalism was a historical movement which took place in a part of Islamic world based on "Insider-outsider" theory. Arab nationalism was a reaction against internal tyranny, foreign colonization and occupation. It was an imported notion which triggered to revive all aspects of national identity of Arabs including their society, history, geography, politics, religion, cultural heritage, language and literature in order to form a united nation. The movement which gradually started in the second half of the ninetieth century, finally became the main force in Arab world after World War II. But signs of weakness and decline in this movement appeared from 1970s which brought failures and crises in Arab world; its reflections are observable in current changes. However the reasons, causes, aspects and reflections regarding the historical background and human factors of this movement has not been appropriately analyzed yet. As Arab nationalism was an imported notion, basically it could not have been a solution, then it changed to be a crisis-causing issue. By means of historical analysis, the reasons behind development and evolution of Arab nationalism, the causes and aspects of its failures, crises and its current reflections will be analyzed in the present paper. In order to achieve the purpose of this paper, the study will apply a descriptive – analytical approach. The main findings of the present paper are: inability of Arab Nationalism as an imported notion in political, social, economic and cultural aspects and causing crises. The reflections of this movement were: the return of trans-regional hegemonies, strengthening of traditional and dependent conservatives as well as Takfiri groups, and interrupting the expansion of moderation and proximity discourse of Islamists