كليدواژه :
ربا , قرض , شرط زياده , استهلاك , استنتاج , توليد , حرمت
چكيده فارسي :
در اين پژوهش، به اهميّت حرمت ربا در اسلام و گونه‌شناسي انواع آن از ديدگاه فقهاي شيعه و اهل سنت پرداخته‌ايم؛ به‌ويژه تقسيم رباي قرضي به استهلاكي و استنتاجي (مصرفي و توليدي) را كه در دوران معاصر، مطرح گرديده است بازخواني نموده پس از تبيين ديدگاه برخي از فقهاي معاصر شيعه در مورد حليت رباي استنتاجي كه در بين فقهاي اهل سنت نيز سابقه دارد در بوتة ارزيابي علمي و فقهي نهاده‌ايم و ضمن بررسي و نقد دلايل هشت‌گانۀ اقامه‌شده بر حليت چنين ربايي، اين نكته را به اثبات رسانده‌ايم كه هيچ‌گونه تفاوتي بين رباي استهلاكي و استنتاجي از نظر حكم به حرمت به نظر نمي‌رسد چرا كه موضوع حرمت در رباي قرضي، قرض با شرط زياده از طرف قرض‌دهنده است نه قرض‌گيرنده و چنين شرطي در هر دو صورت محقق است و نيز رواياتي كه به فلسفه و حكمت حرمت رباي قرضي پرداخته‌اند، ترك تجارت و توليد را از طرف قرض‌دهنده عنوان نموده‌اند نه قرض‌گيرنده و اين ترك تجارت از طرف قرض‌دهنده در هر دو صورت استهلاكي و استنتاجي متصور است. بنابراين، دليلي بر خروج موضوعي يا خروج حكمي رباي انتاجي وجود ندارد
