حقوق بشر در حقوق خصوصي

Human Rights in Private Law

نفوذ حقوق بشر در حقوق خصوصي يا به عبارت ديگر اساسي­شدن حقوق خصوصي از جمله مباحث نسبتاً جديد در استدلال حقوقي است كه موضوع پژوهش حاضر را تشكيل مي‌دهد. اعمال حقوق بشر در حقوق خصوصي به زمينه قاضي و قانونگذار و شيوه استدلال بستگي دارد. نظام حقوقي كشورهاي مختلف عكس العمل يكساني در قبال اين مسئله ندارند. اعمال مستقيم، اعمال غيرمستقيم، اعمال قضايي و عدم اعمال خلاصه اين واكنش ­هاست. نظام حقوقي ايران ظرفيت اعمال مستقيم حقوق بشر در حقوق خصوصي را دارد. اگر چه دادگاه‌ها از اين ظرفيت استفاده نمي‌كنند اما مي­توان در راه تحقق عدالت توزيعي و براي تعديل اصل آزادي قراردادي از ظرفيت حقوق بشر و حقوق اساسي استفاده نمود. مي‌توان از مفهوم كرامت انساني در ارزيابي شروط قراردادي و دفاع از حق‌هاي غير­قابل اسقاط بهره ­گرفت و موارد ناقض حقوق بنيادين را از مصاديق مسلم مخالف با نظم عمومي به شمار آورد. دراين پژوهش شيوه‌ها و زمينه ­هاي اعمال حقوق بشر در حقوق خصوصي مورد بررسي قرار گرفته­ است.

The influence of human rights in private law or in other word constitutionalization of private law is relatively a new debate in legal reasoning that constitute the subject of this research. Applying human rights in private law depends on context, legislator and judge, and reasoning method. The reaction of different legal systems in this matter is not the same. Direct application, indirect application, judicial application, and non-application is brief of these reactions. Legal system of Iran is capable for direct application of human rights in private law. Although the courts do not use this capacity. Due to distributive justice and for modification of freedom of contract principle, we can apply the human rights and fundamental rights capacity. The human dignity is the concept that enforceable in evaluation of contractual terms and unwaivable [S1] rights so that infringe of human right can be regarded as opposite of public policy. In this research the methods and contexts of constitutionalization of private law has been examined.