مداخلة دادگاه در تعيين داور، آسيب شناسي قانون، روية قضايي و ارائة الگو

Study court intervention in the appointment of arbitrator, Review law, jurisprudence and presentation template

امروزه «مداخله» دادگاه در داوري جاي خود را به «مساعدت» در داوري داده است. نبود درك درست از «مبنا» و «حدود» مداخله دادگاه، مانع شكل‌گيري نظام داوري مستقل و كارآمد در ايران است. يكي از مواردي كه مداخله دادگاه‌ها در داوري موضوعيت مي‌يابد، تعيين داور است. اين پژوهش نشان مي‌دهد كه قانون و رويه قضايي درخصوص مداخله دادگاه در تعيين داور، ناقص، سرگردان، مضطرب و «خلاف آمد» نيازها و ضرورت‌هاي بومي و فراملي است و سعي دارد تا «الگو» يي كارآمد در جهت ترسيم مداخله دادگاه در داوري ارائه دهد. فرايند داوري را از اين حيث مي‌توان به دو بخش تقسيم كرد: نخست مداخله دادگاه در مرحله شكل‌گيري و تداوم هيات داوري و دوم مداخله دادگاه در مرحله رسيدگي ماهوي. در مرحله اول بايد اصل را بر مداخله دادگاه و در دومي اصل را بر نبود مداخله دادگاه گذاشت. درست برعكس آنچه شايسته است؛ رويه قضايي ما در ماهيت رسيدگي داوري به مداخله «تمام‌عيار و كاملي» تمايل دارد و اصل را بر مداخله دادگاه گذاشته است، اما در مرحله شكل‌گيري هيات داوري و تداوم آن اصل را بر نبود مداخله گذاشته است و لذا به‌جاي چاره‌انديشي، بر بن‌بست‌هاي مخل داوري در ايران، بن‌بستي ديگر افزوده است.

In the current system of global arbitration, the complete independence envisaged for the arbitration. Nevertheless, it does not mean that the arbitration is completely needless of the court. Misunderstanding of the ‘basis’ and ‘limits’ of the court’s intervention or assistance in the arbitral process will be the most substantial threatening factor in the formation of an independent and efficient arbitration system in Iran. In practice, one factor behind the role of the courts, as supportive or interventionist, is the issue of assigning an arbitrator by the court. The current study shows that the relevant statutes and the judicial cases to the court’s intervention in the process of appointing a judge is imperfect. This article seeks to present an efficient pattern depicting the court’s intervention in the arbitral process based on the division of arbitral process and its various stages. In this regard, arbitration process can be divided into two parts: First, the court’s intervention in the formation and continuation of arbitration tribunal. Second, the court’s intervention in dealing with substantive issues. In the former, the principle is an interventionist role, and the latter is based on non-interventionist role. This is quite contrary to what is deemed as appropriate.