روش‌هاي مدل‌سازي و ارزيابي خطر وقوع آتش‌سوزي در جنگل‌هاي جهان و ايران

Methods of modeling and evaluation of fire occurrence risk in the forests of world and Iran

روند فزاينده آتش‌سوزي در جنگل‌ها، لزوم ارايه راهكاري براي پيش‌بيني و كنترل آن‌ها را اجتناب‌ناپذير مي‌كند. با توجه به اين‌كه عوامل مختلفي در وقوع آتش‌سوزي جنگل‌ها تأثيرگذارند، مدل‌سازي وقوع آتش‌سوزي با توجه به كليه فاكتورهاي تأثيرگذار، راهكار مناسبي براي پيش‌بيني وقوع آتش‌سوزي در اين جنگل‌ها است. اين مطالعه به‌منظور بررسي روش‌هاي مختلف مدل‌سازي و ارزيابي خطر وقوع آتش‌سوزي در جنگل‌هاي جهان و ايران انجام شده است. بررسي تحقيقات انجام‌شده در ايران نشان‌دهنده اين است كه مطالعات مربوط به پتانسيل‌يابي آتش‌سوزي در كشور ما محدود بوده و در اغلب اين مطالعات از تحليل سلسله مراتبي براي وزن‌دهي به فاكتورهاي مؤثر در وقوع آتش‌سوزي جنگل‌ها استفاده شده است. جمع‌بندي تحقيقات انجام‌شده در مناطق ديگر جهان نشان مي‌دهد كه اغلب نوع پوشش گياهي، شيب، جهت جغرافيايي، فاصله از جاده‌ها، توپوگرافي و كاربري اراضي، مؤثرترين فاكتورها در مدل‌سازي وقوع آتش بوده‌اند و ادغام لايه‌ها معمولاً بر اساس سلسله مراتب و ضريب خطر در وقوع آتش‌سوزي انجام شده است. براي ارزيابي دقت مدل استفاده‌شده در تهيه نقشه پتانسيل خطر آتش‌سوزي، معمولاً نقشه پتانسيل خطر آتش‌سوزي با نقشه آتش‌سوزي‌هاي گذشته مقايسه شده است. در برخي مطالعات جديدتر، از رگرسيون لجستيك و الگوريتم درخت تصميم‌گيري براي انتخاب متغيرهاي مؤثر در آتش‌سوزي و همچنين مدل‌سازي خطر آتش‌سوزي استفاده شده است و در روش‌هاي پيشرفته‌تر از تلفيق سيستم استنتاج فازي و شبكه عصبي، هوش مصنوعي و ماشين بردار پشتيبان براي پيش‌بيني آتش‌سوزي‌هاي آينده استفاده شده است. آناليز چندمعياره موضوعي است كه در تحقيقات جديد مطرح شده و سازماندهي معيارها در قالب مدلي از داده‌هاي مكاني با استفاده از GIS نتايج مطلوبي را به‌همراه داشته است.

The growing trend of forest fires necessitates presentation of a solution to predict and control them. Fire occurrence modeling with attention to all effective factors، is a proper solution to predict the fire occurrence in the forests because many factors affect on forest fire occurrence. This study has been done to investigate the different methods of fire modeling and fire risk assessment in forests of the world and Iran. Investigation of the researches implemented in Iran shows that the studies about fire risk potential evaluation in Iran have been limited and AHP has been used to weigh the effective factors in forest fire in most of these studies. Conclusion of researches implemented in the world shows that vegetation type، slope، aspect، distance from roads، topography and land use، have been the most effective factors in modeling of fire occurrence and integration of digital layers has often been based on a hierarchy and a risk coefficient in fire occurrence. The past actual fires map has been compared with the fire risk map to assess the accuracy of models used in provision of fire risk potential map. Logistic regression and decision-making tree algorithm have been used to select the effective variables in fire and to model the fire risk in some new studies. Integration of fuzzy inference system and neural network، neural intelligence and support vector machine has been used to predict the future fires in some advanced methods. Multi-criteria analysis is a subject used in the new studies and organization of the criteria in a spatial model using GIS has had the good results.