گونه شناسي روش انديشمندان مسلمان در نظريه عدالت اقتصادي

The Typology of Muslim Scholars in the Theory of Economic Justice

اديان الاهي به ويژه دين اسلام، بر تحقق عدالت در همه ابعاد زندگي تاكيد دارند؛ اما همواره بين انديشمندان مسلمان در مفهوم عدالت و روش كشف آن، اختلاف نظر بوده است. در اين ميان مباحث عدالت اقتصادي به دليل ارتباط مستقيم با حيات و معيشت انسان ها وحقوق اقتصادي ايشان، بيش از ساير حوزه ها نظر انديشمندان مسلمان را به خود جلب كرده است. رابطه عدالت اقتصادي و حقوق اقتصادي و همچنين ويژگي هايي همچون اصل امضايي بودن فرامين شارع مقدس در امور اقتصادي و جايگاه عرف و بناء عقلا در تعيين مصاديق حقوق اقتصادي، سبب تفاوت ماهوي مباحث روش شناسي عدالت در حوزه اقتصاد با ساير حوزه هاي عدالت پژوهي مي گردد. نتايج حاصل از اين پژوهش حاكي از آن است كه فضاي كلي «مبناگرايي» بر روش انديشمندان مسلمان در مباحث عدالت اقتصادي، حاكم بوده است. با تحليل اين نظريات، چهار گونه ي «مبنا گراييِ نص-محور»، «مبنا گرايي علِي»، «مبناگرايي فطري- ولايي» و «مبناگرايي منسجِم كاركردگرا» به عنوان مهمترين روش هاي شناخت عدالت اقتصادي در آثار انديشمندان مسلمان، مشاهده مي شود. اين پژوهش نشان مي دهد روش «مبناگرايي منسجِم كاركردگرا» نسبت به ساير روش ها، براي شناخت عدالت اقتصادي در آموزه هاي اسلامي، از اصالت و كارآمدي بيشتري برخوردار است.

Introduction Economic justice has a special place in the field of justice، attracting the attention of many scholars. The main issues in economic justice are the quality of distribution of income، occupation، opportunities، economic freedom، leisure، rights، and privileges and in general the distribution of economic benefits among individuals and groups (Tavassoly، 1997). So far، very diverse views have responded to economic justice issues. Scientific activities in the field of justice can be Simulate the building that realization of each stage is an introduction and an opportunity to enter the next steps. Hence، various views on justice-related issues are due to the differences in the viewpoints of previous stages. Meanwhile، the application of appropriate method is the key to achieving the principles of economic justice. Each justice theorist has to be able to prove the legitimacy and rationality of his proposed method for achieving the principles and standards of justice. Positivism، Deontology، Pragmatism، and Socialism have been the most important methods of human schools based on self-centered rationality to answer the main questions of economic justice.