ماهيت فقهي- حقوقي عمل كارگزاري در معاملات بورسي

The legal and jurisprudence nature of brokerage operations in exchange transactions

اصل وساطت و نمايندگي حاكي از اين است كه در بازار سرمايه اعم از بورس اوراق بهادار، فرابورس، بورس انرژي، بورس كالا و ساير بازارهاي متشكل و خودانتظام، اشخاص مستقيماً قادر به معامله در آن نيستند و به ناچار بايستي از باب واسطه هايي به نام «كارگزاران» وارد معاملات گردند. در عين حال در حقوق ايران ماهيت حقوقي كارگزاري و به تبع آن حقوق و تعهدات اين نهاد واسط، چندان روشن نيست و حقوقدانان از ديدگاه واحدي تبعيت ننموده اند؛ برخي ماهيت عمل كارگزاري را «دلالي» دانسته و برخي بر مبناي ماده 10 قانون مدني اين نهاد را تحليل نموده و گروهي بين كارگزان بورس اوراق بهادار و بورس كالا، قائل به تفكيك شده اند و برخي نيز آن را وكالت مي دانند كه در اين تحقيق ضمن تحليل فقهي ماهيت نمايندگي و انواع آن در حقوق اسلامي، به طرح، نقد و بررسي ديدگاه هاي مختلف خواهيم پرداخت. در اين خصوص بر مبناي اين كه كارگزاران در مقابل ثالث مسئول اجراي تعهدات قرارداد مي باشند، نظريه حق العمل كاري در كليه معاملات بورسي قابل قبول تر است و از حيث تحليل فقهي، عمل كارگزاري تحت عنوان عام «نمايندگي» قرار مي گيرد و در صورتي كه در معاملات سمت خود را آشكار نسازد، ثالث در مراجعه به او و اصيل مختار است.

The intermediary and representation in the capital markets means that the persons cannot trade directly and it is necessary to trade through brokers. At the same time، the legal nature of brokerage and consequently the rights and obligations of the interface is less clear، and lawyers have not obeyed vision unite. Some lawyers know the nature of this act as a "broker" and some of them analysis it based the Article 10 of the Civil Code and other groups have separated the Stock Exchange and the Commodity Exchange. In this regard، according to the officials responsible for the performance of contractual obligations by the brokers behind the third party، the agency for all transactions is more acceptable theory and in terms of legal analysis، brokerage operation under the general title "representation" is known and if the dealer does not manifest itself in transaction، to his party، he is free on referring to him.