كليدواژه :
اميرحسيني هروي , مثنوي‌هاي عرفاني , ميراث عرفاني , مولانا
چكيده فارسي :
اميرحسيني هروي از عارفان گمنام قرن هفتم و هشتم هجري است. او با پرسش‌هاي هجده‌گانة خود، شيخ محمود شبستري را به سرايش گلشن راز برانگيخت. از اميرحسيني هروي آثار مهمي بر جاي مانده است. بررسي افكار او در مطالعات تاريخي و تطبيقي تصوف اهميت خاصي دارد. در اين مقاله، سه نوع تأثيرپذيري محتوايي آثار هروي از ميراث عرفاني كهن بررسي مي‌شود. نخست، تأثيرپذيري از عارف هم‌عصرش مولانا در مباحثي مثل تشابه آغازين كنزالرموز و مثنوي، اهميت غفلت، عاشقان ساكن بي‌قرار، عشق اين‌سري و آن‌سري و نقد قافيه‌انديشي. دوم، تأثيرپذيري از انديشه‌هاي عرفاني كهن و موضوعات پربسامدي مثل جاودانگي معشوق، ترك خودي و انانيت، نكوهش تقليد، مرگ پيش از مرگ و دوگانة عشق و ملامت. سوم، تأثيرپذيري از عارفاني با ديدگاه‌هاي خاص مثل ابوسعيد، عين‌القضات و نجم رازي در مضامين ويژه‌اي همانند تصوف آسيا، نكوهش رسم و عادت و داستان خلقت آدم.
اين تأثيرپذيري‌هاي سه‌گانه، تا حد بسياري بر غناي فكري و فرهنگي آثار هروي افزوده و عرفان و گزاره‌هاي عرفاني او را به انديشه‌هاي اصيل عرفاني سده‌هاي نخستين نزديك كرده است. از سوي ديگر هروي در حد يك مقلد صرف نيست و با طرح مضاميني مثل عقل و عشق، نفس توسن و كثرت‌گرايي ديني، صاحب فكر و نوآوري است. در قسمت پاياني مقاله به اين موضوع پرداخته مي‌شود.
چكيده لاتين :
Amirhossein Heravi is one of the distinguished, yet lesser-known, theosophists in the 8th and 9th centuries. Posing his 18 questions, he encouraged Sheikh Mahmoud Shabestari to compose Golshan E Raz. In addition, he has authored several seminal works reflecting his thoughts and beliefs, and examining them is of utmost importance in historical and comparative studies of mysticism. The present study aims to explore how Heravi’s works were thematically influenced by ancient theosophical heritage; first, by Movlana, his contemporary, in similarities between the beginning of Kanz-o-Romuz and Masnavi, the importance of earthly life negligence, calm but exited lovers, earthly and unearthly love, inattention to rhyme; second, by frequent issues such as beloved’s immortality, rejection of self, reproval of imitation, death before death, binary of love and remonstration; and finally, by theosophists with special attitudes like Abū-Sa'īd Abul-Khayr, Ayn al-Quzat Hamadani, and Najm al-Din Razi, in mill theosophy, reproval of traditions and habits, and the story of Adam creation.
These influences have significantly improved the cultural and intellectual richness of his works, making his theosophy and theosophical statements closer to the original theosophical thoughts of the first centuries. However, he has not merely been an imitator. Instead, Heravi has proposed several key, original themes such as reason and love, the disobedient self, and religious pluralism, all of which are discussed in the final section of this article.
