معناشناسي تأويل در عرفان ابن‌عربي (باتوجه‌به مناسبت‌هاي انسان‌شناسانة آن)

(Semantic Hermeneutics in Ibn-Arabi’s Theosophy (through its Anthropological Relations

هدف اين پژوهش برجسته‌كردن مناسبت‌هاي انسان‌شناسي در حوزة معناشناسي تأويل است. براي اين منظور، نگارنده ابتدا معناشناسي تأويل را بررسي مي‌كند و افزون‌بر اشاره به دو معناي عام و خاص تعبير، از ارتباط معنايي تأويل و تعبير و تفسير سخن مي‌گويد. شرح نگاه مثبت و منفي ابن‌عربي به تأويل و تبيين ويژگي‌هاي فردي لازم براي تأويل، از بحث‌هاي ديگر اين پژوهش است. تأويل در باور ابن‌عربي كليدواژه‌اي هستي‌شناسانه است. باتوجه‌به مباني او، دربارة تناظر تأويل در سه كتاب تكوين و تدوين و نفس مي‌توان سخن گفت. هر سه كتاب، تجلي حضرت حق است و حق، تأويل و حقيقت هر سه ظهور است. ايمان و تقوي و عمل به شريعت همچنين بصيرت و فراست الهي و آزادگي، از ويژگي‌هاي اصلي تأويل‌كننده است. علم صاحبان تأويل از نوع حق‌اليقين است و اين خود نشان‌دهندة آن است كه تأويل، علمي نظري و اكتسابي نيست؛ بلكه مبحثي از باب حضور و يافتن است. تأكيد اين عارف بزرگ بر به دست آوردن ويژگي‌هايي وجودي براي تأويل‌كننده، از نگاه انسان‌شناسانة او به تأويل خبر مي‌دهد. نگارنده در هر دو رويكرد ايجابي و سلبي ابن‌عربي به تأويل، حكمت عملي و توجه به عمل را چيره مي‌بيند.

The present study aimed to highlight anthropological relations in the semantic hermeneutics. In so doing, semantic hermeneutics is initially defined and the semantic relationship between hermeneutics, interpretation and exegesis is clarified via general and specific definition of interpretation. The paper then discusses positive and negative views of Ibn Arabi on hermeneutics and clarifies personal qualities necessary for hermeneutics. According to Ibn Arabi, hermeneutics is an ontological term about the correspondence of which three books of generation, compilation and the book of soul could be investigated. In other words, all three books manifest the Divine Presence and he is the one who is the interpretation and truth of all three manifestations. Faith, piety and observing the divine law along with perceptiveness, divine sagacity and liberty are the main qualities of an interpreter. The knowledge of a man of hermeneutics is the true faith type and this is another proof for the fact that hermeneutics is not an acquisitive or theoretical science but is in the category of presence and discovery. The emphasis this great mystic had on acquisition of existential qualifications in an interpreter demonstrates his anthropological view on hermeneutics. The present paper concludes that practical philosophy and endeavor are two positive and negative approaches Ibn Arabi had toward dominant hermeneutics