بررسي رگرسيوني صفات موثر بر عملكرد سورگوم علوفه اي رقم اسپيدفيد (Sorghum bicolor L.) تحت تاثير كاربرد مقادير مختلف نيتروژن و سولفات روي در شرايط آب و هوايي منطقه دهلران

Using multivariate statistical analysis of some agronomic traits on forage yield of sorghum under different levels of nitrogen and zinc

به منظور بررسي صفات تعيين كننده عملكرد علوفه خشك سورگوم علوفه اي تحت شرايط اعمال سطوح مختلف نيتروژن و سولفات روي آزمايشي در تابستان سال 1395 در مزرعه تحقيقاتي كشاورزي شهرستان دهلران به صورت طرح اسپليت پلات بر پايه طرح پايه بلوك‌ هاي كامل تصادفي در 3 تكرار انجام گرفت. فاكتور اول شامل 3 سطح نيتروژن در هكتار به ترتيب 0، 100 و 200 كيلوگرم از منبع اوره كه در كرت هاي اصلي قرار گرفته و فاكتور دوم شامل 4 سطح سولفات روي به ترتيب 0، 20، 40 و 60 كيلوگرم در هكتار، در كرت هاي فرعي اجرا شدند. اثر نيتروژن و سولفات روي به جز بر تعداد برگ بر همه صفات مورد بررسي معني دار بود. تجزيه داده ها بر اساس رگرسيون خطي چند متغيره نشان داد كه 88 درصد از تغييرات عملكرد علوفه خشك سورگوم توسط صفات وزن خشك برگ، ارتفاع بوته، تعداد برگ بوته، تعداد پنجه هر بوته، قطر ساقه، شاخص سطح برگ و ماده خشك قابل هضم برگ و ساقه تبيين گرديد. نتايج رگرسيون گام به گام نشان از تاثير قابل ملاحظه صفات وزن خشك برگ (60٪)، تعداد پنجه در بوته (22٪) و قطر ساقه (21٪) در توجيه عملكرد علوفه سورگوم بود، به گونه اي كه اين سه صفت در مجموع 85 درصد از واريانس عملكرد علوفه خشك را توجيه كردند. نتايج اين تحقيق نشان داد براي توليد مقدار مناسب علوفه، مديريت كود هاي مختلف بايد به گونه اي باشد كه صفات وزن خشك برگ، تعداد پنجه در بوته و قطر ساقه در سطح مناسبي حفظ شوند.

In order to determine some effective traits on dry forage yield of forage sorghum under different levels of nitrogen and zinc sulfate applications, a split plot experiment based on randomized complete blocks design with 3 replications was conducted in Agricultural Research Station in Dehloran town located in north of Ilam Province during summer of 2016-17. Three levels of nitrogen including: 0. 100 and 200 kg.ha-1 of urea fertilizer was arranged in main plots and zinc sulfate applications including: 0, 20, 40 and 60 kg.ha-1 in sub plots. The effect of nitrogen and zinc sulfate was significant on all of studied traits except leaf numbers. The interaction effect of these treatments was significant only on forage fresh weight and stem diameter. Results of multiple linear regression analysis indicated that leaf dry weight, plant height, leaf number, tiller number, stem diameter and digestible dry matter had the most influence on dry forage yield. Their influences accounted for 88% of sorghum dry forage variances. Results of stepwise regression indicated that leaf dry weight (60%), tiller number per plant (22%) and stem diameter (20%) included 85% of total forage yield variances. In general, these results showed that to obtain the desirable forage yield of sorghum, the fertilizers must be managing typically that maintained the leaves dry weight, tiller numbers and stem diameter in suitable levels.