خصوصيات اكولوژيك گونه دارويي سنبل‌ الطيب كوهي (Valeriana sisymbriifolia) در استان يزد (مطالعه موردي منطقه بهاباد)

Study on ecological characteristics of Valerianasisymbriifolia in Yazd (Case study: Bahabad area)

گونه Valeriana sisymbriifolia (سنبل الطيب كوهي) از زمان‌هاي قديم به عنوان آرامش‌ بخش اعصاب و براي رفع بي‌خوابي استفاده مي‌ شده است. اين بررسي به منظور شناخت برخي خصوصيات اكولوژيكي، تلاش در جهت زراعي كردن و هم‌ چنين جلوگيري از تخريب اين گونه در رويشگاه طبيعي انجام شد. ويژگي‌ هاي رويشگاهي اين گونه مانند هوا و اقليم‌ شناسي، خاك، گونه‌ هاي همراه، فنولوژي و خصوصيات بيومتري جمعيت اين گونه مورد بررسي قرار گرفت. بذرهاي اين گونه جمع آوري و تأثير تيمارهاي مختلف بر جوانه زني آنها مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه اين گونه در شيب شمالي كوه‌ هاي كم كوئيه بهاباد استان يزد در ارتفاع 1850 متر از سطح دريا پراكنش دارد. اقليم محل پراكنش بر اساس روش آمبرژه خشك سرد مي باشد. نتايج آزمايشات خاك حاكي از بافت لومي شني، غير شور، با اسيديته خنثي رو به قليايي و مواد آلي كم براي رويش سنبل الطيب است. همچنين براساس تحقيق حاضر تجديد حيات اين گونه به خوبي انجام گرفته و زمان رشد رويشي آن از ارديبهشت تا تيرماه بوده‌ است. در رويشگاه اين گونه، گونه‌ هاي همراه ارس، بادام كوهي ، شن، عروس سنگ و شيرخشت ديده شده كه نشان از نياز رطوبتي مناسب و اقليم مناطق كوهستاني است. نتايج هم‌ چنين نشان داد كه تيمارهاي اسيد جيبرليك و نيترات پتاسيم و سرمادهي در اكثر غلظت‌ هاي به كار برده شده تأثير معني‌ داري بر افزايش جوانه زني بذرهاي اين گونه نسبت به شاهد نداشته‌ اند نتايج اين تحقيق مي‌ تواند براي گسترش اين گونه دارويي در مناطق با شرايط اكولوژيكي مشابه براي حفظ و بهره‌ برداري از اين گونه استفاده شود.

Valerianasi symbriifolia has been used as soothing nerves and eliminating insomnia. This research was conducted to identify some ecological characteristics of this species and efforts to farming in order to conservation of the species in the natural habitat. Habitat characteristics of this species such as climate, soil were studied. As well as associated species phenology and biometric characteristics of the population of the species were determined. The seeds of the species were collected and the effects of different tested on germination were studied. This species distributed at 1850 meters above sea level in the northern slope of the KamKuiye mountains of Bahabad city of the Yazd. The climate of this site is cold and dry based on Emberger method. The soil experiments indicated sandy loam texture, non-saline, with neutral to alkaline pH and low organic material for growth of Valerian. Also the regeneration of this species is well done and its vegetative growth time is from early April until late July. Juniperus, Amygdalusscoparia, Lonicera, Dionysia and Cotoneatster present as associate species in habitat of this species, indicating moisture need and mountainous areas for this species. The results also showed that gibberellic acid and potassium nitrate and cooling treatments used in most concentrations did not have significant effects on increasing of seeds germination of this species compared to control. The results of this study can be used to develop this medicinal species in areas with similar ecological conditions for conservation and using of this species.