تحليلي بر الگوهاي مكان‌يابي ايستگاهاي مترو شهري (مطالعه موردي شهر تبريز)

An Analysis of the Locational Patterns of Metro Terminals in Urban Areas, Case Study: Tabriz Metropolitan

افزايش جمعيت شهري و روند رو به تزايد مالكيت خودرو باعث بروز بسياري از مشكلات عبور و مرور در حمل و نقل شهري گرديده است. يكي از راه ­هاي برون­رفت از اين دشواري­ها، توسعه حمل و نقل عمومي به ­ويژه سيستم­ هاي ريلي و مترو شهري است كه در سال­هاي اخير در اغلب شهرهاي بزرگ كشور راه ­اندازي شده است. در اين مقاله سعي بر آن است كه ضمن معرفي شبكه متروي شهر تبريز به ارزيابي ايستگاه­ هاي مكان­يابي شده در طرح توسعه متروي تبريز با استفاده از 18 شاخص در قالب روش تحليل سلسله مراتبي پرداخته شده است. يافته­ هاي تحقيق نشان مي­دهد ايستگاه 29 بهمن و ايستگاه استاد شهريار بيش­ترين امتياز از متغير كيفيت مبلمان و كم­ترين امتياز را از اين گزينه را ايستگاه خيام دارا است. ايستگاه 4 در زير شاخص وجود درمانگاه و اورژانس بيش­ترين امتياز و ايستگاه 6 كم­ترين امتياز را داراست.كاربري­هاي محدوده ايستگاه 2 و ايستگاه 7 ارتباط بيش­تري با عملكرد ايستگاه­ها دارند. در بين ايستگاه­هاي فاز اول خط يك ايستگاه استاد شهريار از لحاظ زيباشناختي امتياز بيش­تري را دارا است. ايستگاه 1 به ­دليل نزديك بودن به دپو ائل­گلي بيش­ترين وزن متغير دسترسي به خدمات تأسيساتي را به ­خود اختصاص داده است. ايستگاه 5 كم­ترين دسترسي به خدمات را در بين هفت ايستگاه دارد. ايستگاه 3 در موقعيتي مكان­يابي شده است كه بيش­ترين رفت و آمد تاكسي ­ها مي­ باشد و از ميزان نظم واحدهاي حمل و نقل بالايي برخوردار است. نتايج تحقيق حاضر مي­تواند در اولويت­ دهي اصلاح خدمات­دهي ايستگاه ­هاي متروي تبريز مورد بهره ­برداري قرار گيرد.

The growing urban population and the absolute rise in the rate of car ownership have caused a number of problems in the smooth flow of traffic in the cities. Better public transport system, especially the subway system, which is opened and expanded in some Iranian cities would help ease traffic congestion. While introducing Tabriz subway system, this article evaluates the conditions of subway stations according to twenty four indexes which are provided by hieratical analytic model. The article shows that 29 Bahaman and Shahriyar stations mark the highest point in furniture quality variable while Khayyam station comes last. Station four has the most immediate access to emergency aid while station 6 has the least. Land uses around stations 2 and 7 are more relevant to the function of the stations. In terms of esthetic principals, Shahriyar station scores the highest among the stations in the first phase of the first line. Because of its proximity of Elgholi depot, station 1 has easier and greater access to infrastructure facilities while station 5 has the least among the seven stations. Station 3 is in close proximity to commuter taxis and also in good order among other stations. The findings of the article have implications for giving priorities to organizing the subway system in Tabriz.