نظريه تعميق ناتواني شركت تجاري در پرداخت دين (مطالعه در حقوق آمريكا و ايران)

PhD Student in Private Law, faculty of law, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

با توجه به اهميت ورشكستگي شركت‌هاي تجاري، قانونگذار درصدد است تا به گونه ­اي اقدام كند كه كم‌ترين اثر منفي بر اشخاص مختلف درگير در ورشكستگي تحميل شود. در اين زمينه رويكردهاي اقتصادي به دنبال به حداكثر رساندن ارزش اموال شركت تجاري ورشكسته ­اند. يكي از راهكارهاي حداكثرسازي ارزش دارايي ورشكسته، طرح نظريه «تعميق ناتواني شركت تجاري در پرداخت دين» است. هدف از اعمال اين نظريه اين است كه از استمرار مصنوعي حيات شركت متوقف و در نتيجه ورود ضرر «كسري دارايي» به شركت جلوگيري شود. اعمال اين نظريه در رويه قضايي ايالات متحده آمريكا با اختلاف آرا مواجه شده است. برخي آن را به‌عنوان سبب مستقل اقامه دعوا و برخي به‌عنوان نظريه­ اي در مسؤوليت مدني پذيرفته­اند. در مقابل، برخي آن را فاقد وجاهت قانوني دانسته و رد كرده ­اند. در حقوق ايران، نهاد حقوقي «به تأخير انداختن ورشكستگي» شبيه نظريه يادشده است، اما قانونگذار در نهاد پيشگفته راجع به مسؤوليت مدني ساكت است. با وجود اين، با توجه به مقررات عام مسؤوليت مدني مي ­توان عامل ضرر را مسؤول جبران خسارت ناشي از تعميق ناتواني درپرداخت دين شناخت.

Due to the importance of the Corporate bankruptcy is more importance issue in subject of bankruptcy; because several groups engage in this financial crisis. The purpose of the bankruptcy legislators is to decrease negative influences of that crisis. The economic approaches in bankruptcy proceeding is maximize the value of corporate bankruptcy estate. One of the best approaches in this case is theory of “deepening insolvency”. This theory has been described as an injury to the debtors’ corporate property from the fraudulent expansion of corporate debt and prolongation of corporate life. Some courts permitted deepening insolvency to be asserted as a theory of damages and some courts held that this theory would be recognized as a cause of action and other courts rejected that. The legal entity of “delaying bankruptcy” is most similar to the theory of “deepening insolvency” in Iranian law. Iranian legislator not paying attention to the tort in the legal entity of “delaying bankruptcy”. Nevertheless, can be accepted that damage caused from deepening insolvency be compensated in general civil liability rules.