تكوين قواعد علم حقوق براساس نظام مسئله - حكم

”Development of law principles according to “problem – decision (problem-solving) system

در رهگذر تكوين قواعد علم حقوق در دو مكتب بزرگ و پر شاخ و برگ حقوق طبيعي و حقوق موضوعه، راه رسيدن به قواعد از يك فرمول مشخص و سازمان يافته تبعيت نمي‌كند؛ به گونه‌اي كه اقناع طرفداران هريك از اين مكاتب در جهت معقولانه بودن قواعد وضع‌شده توسط آن‌ها كار سختي است، چه رسد به آن‌كه بخواهند پيروان مكتب رقيب را قانع سازند. در سير تكوين قواعد علم حقوق روش‌هاي گوناگوني توسط ملل مختلف تجربه گرديده است و در اين مقاله ضمن مرور آن‌ها، سعي در معرفي روشي كرديم كه تا حدودي برگرفته از نظام حقوقي اسلام است. در اين روش كه آن را نظام مسئله - حكم مي‌خوانيم، هر نابهنجاري انساني و اجتماعي را يك مسئله در نظر مي‌آوريم كه با پديداري به نام حكم درصدد پاسخ دادن به آن هستيم. اما بايد بدانيم كه در نظام مسئله - حكم، حكم به‌ عنوان پاسخ يك مسئله، نمي‌تواند صرفاً يك اراده انتزاعي و محض باشد. حكم بايد واجد خصوصياتي اجباري باشد تا بتواند يك پاسخ كافي براي مسئله خود به حساب آيد.

Through the development of the law principles in natural law and positive law we cannot see any organized way or specific formula for making rules. Therefore it’s difficult for each of these school of thoughts to justify their rules for even their own followers let alone the opponent. Different nations used different method of Development of the law principles which we’ll review them in this paper and will try to introduce a method which is based on Islamic legal system. In this method, which we call it “problem-decision system”, every social disorder and individual wrongdoings regarded as a “problem” that we need to respond to it by a proper “decision”. In this approach decision cannot be merely an abstract will but it must have the ability to solve the problem accordingly.