تبليغات مقايسه اي در فقه اسلامي، حقوق ايران، فرانسه و اتحاديه اروپا

Comparative advertising in Islamic jurisprudence, Iranian law, French law and European unio‎n

تبليغات مقايسه‌اي يكي از شيوه‌هاي رايج تبليغ كالا و خدمات تجاري است كه بر پايه مقايسه ويژگي‌هاي ذاتي چون كيفيت ساخت، مواد اوليه، ميزان اثربخشي محصولات و... يا عناصر بيروني چون قيمت و مدت ضمانت، پايه‌گذاري شده است. مقايسه مزبور گاه به‌صورت صريح و با اشاره به نام و علامت تجاري رقيب و گاه به‌صورت ضمني صورت مي‌گيرد. از آنجاكه از يك‌سو تبليغات مقايسه‌اي مي‌تواند در آگاهي بخشي به مصرف‌كنندگان و حفظ حقوق ايشان مؤثر باشد و از سوي ديگر ممكن است حقوق رقباي تجاري را تحت‌الشعاع قرار دهد، نظام‌هاي مختلف حقوقي نسبت به اين پديده، رويكردهاي متفاوتي اتخاذ كرده‌اند؛ حقوق دانان فرانسوي و رويه قضايي اين كشور در ابتدا به استناد قواعد عام مسؤوليت مدني و قانون منع تبليغات گمراه‌كننده، تبليغات مقايسه‌اي را مصداق رقابت نامشروع دانسته و آن را ممنوع و مستوجب مسؤوليت مدني و استحقاق مجازات مي‌دانستند. بااين‌وجود سرانجام با اصلاحات صورت گرفته در قوانين اين كشور، مشروعيت اين تبليغات با رعايت شروطي قانوني گرديد. در اتحاديه اروپا نيز سرنوشتي مشابه حقوق فرانسه دامن‌گير تبليغات مقايسه‌اي بوده و پس از ممنوعيت، سرانجام با رعايت حدود و شرايط مقرر در دستورالعمل‌هاي مربوطه، مشروع و قانوني گرديد. عليرغم امكان پذيرش مشروعيت تبليغات مقايسه‌اي به استناد قواعد و اصول كلي حاكم بر فقه مذاهب اسلامي، مي‌توان گفت ضرورت تصويب قانون خاص در اين حوزه در نظام حقوقي ايران به‌ شدت احساس مي‌گردد.

Comparative advertising is one of the current methods of advertising goods and services. This method has been established Based on comparing products and services in the essential characteristics such as quality, raw materials, the effectiveness of the product or external elements such as price and warranty period. Comparison can be either explicit by mentioning the name and trademark of a competitor or it can only imply the comparison with other trademark. Different approaches have been adopted in different legal systems in relation to this phenomenon because on the one hand, comparative advertising can be effective in informing consumers and protecting their rights, and on the other hand it may overshadow the rights of other competitors. At first it was the French lawyers and their jurisprudence, that according to the general rules of civil liability and prohibition of misleading advertising Law, consider the comparative advertising as an example of unfair competition and so it was prohibited and punishable. However, eventually french Laws have been reformed and the this kind of advertising – by adapting some legal requirements- became legitimate. in European unio‎n comparative advertising had a similar story and after the ban, eventually with the guidelines issued by the European authorities, in compliance with the limits and conditions set forth in the guidelines, was legitimate. In Iranian Law and Islamic jurisprudence, there is no specific rules on this matter, but according to the general rules of Islamic jurisprudence, comparative advertising can be accepted as a legitimate method of conduct.