بررسي تطبيقي حمايت از خريدار با حسن نيت در فقه و حقوق تطبيقي

Comparative Study of Buyer's Protection Based on the Respect Principle in Comparative Jurisprudence and Law

در همه نظام‌هاي حقوقي، طبق قاعده‌اي كلي، كسي كه مالك چيزي نيست نمي‌تواند ديگري را مالك نمايد. با اين‌ وجود، بناي عقلا و لزوم حفظ انتظام امور ايجاب مي‌كند كه به عمل خريدار با حسن نيت كه مبتني بر اعتماد به امارات منطقي دال بر مالكيت فروشنده است، اعتبار داده شود. در حقوق اماميه قواعد علي اليد و احترام مال مسلم حمايت مطلق از مالك را در برابر خريدار مال غير ايجاب مي‌نمايند. با اين‌وجود، برخلاف حقوق تطبيقي كه حمايت از خريدار با حسن نيت از طريق استثنائاتي ماهوي به عمل مي‌آيد، در فقه اماميه اين حمايت با اعمال اصل صحت فعل غير و قاعده يد كه عمدتاً مبتني بر بناي عقلا بوده و مورد امضاي شارع قرارگرفته‌اند، از طريق قواعد آيين دادرسي فراهم مي‌شود؛ به‌گونه‌اي كه جز در موارد علم خريدار به غاصب بودن فروشنده يا اقرار به مالكيت سابق خواهان عملاً استرداد مال از او ممكن نيست. بنابراين، لزوم حمايت از خريدار با حسن نيت در فقه اماميه پذيرفته‌ شده و لازم است كه اين امر در تدوين قوانين موردعنايت قرار گيرد.

In Imamiah Shiite jurisprudence, the laws pertaining to one buying a property in good faith are categorized into two groups. Some, like the Zemnal-Yad or the principle of respect, are of substantive nature and bend us towards a full support of owners despite the purchaser's good faith. The other categories, including laws like the ones of Sehat and Yad, are more of procedural nature, and designed to minimize the possibility of a purchaser acting in good faith. Applying the mentioned rules, the property is given to the owner only if the possessor has usurped it or confessed to the prior ownership of the claimant. Imam supports the buyer acting in good faith and does not differentiate between stealing and seizing the property with the owners' authority.