اﻟﮕﻮي ﻣﺎﺑﻌﺪاﻟﻄﺒﯿﻌﯽ ﺳﺎزي در ﺗﻄﻮر ﺗﺎرﯾﺨﯽ دﯾﺪﮔﺎه ﻣﻔﺴﺮان در ﺗﻔﺴﯿﺮ «اﷲ ﻧﻮر اﻟﺴﻤﻮات و اﻻرض»

The Metaphysical Model in the Historical Evolution of the Commentators' View in "Allahu Noor al-samawat wa al-arḍ"

اطلاق نور بر خدا در آيه 35 سوره نور مسأله ناسازگاري آن با تنزيه الهي را به ميان آورده است. مسأله اين تحقيق بررسي تاريخي ديدگاه مفسران جهت كشف الگويِ تطور ديدگاه‌ ها و مباني آنها است. مفسران تا قرن 5 مسأله ناسازگاري را با تفسيرهاي مجازانگارانه و استعاره‌ نگر حل كرده‌اند. تلاش براي تفسير حقيقيت ‌انگارانه اطلاق نور بر خدا از قرن پنجم با آراء كساني مانند ثعلبي و عبدالقاهر جرجاني آغاز مي‌شود. اين تلاش به دست مفسران عرفاني و فلسفي مشرب چون غزالي، ميبدي، سهرودي، ابن عربي و ملاصدرا مباني هستي ‌شناختي مي ‌يابد. مدل رايج در تفسير حقيقت‌ انگارانه، مابعدالطبيعي سازي مفهوم نور است. در اين فرآيند، با تحليل مفهوم عرفي نور به دو بخش هسته- معناي حقيقي- و پوسته – معناي ظاهري- مفهوم آشكار بودن و آشكار كردن غير، به‌ عنوان مفهوم اصلي و هسته ‌اي نور دانسته مي‌ شود. بر اين اساس دايره شمول مفهوم حسي گسترده ‌تر مي ‌گردد و شامل ديگر مصاديق اعم از حسي و غير حسي مي ‌شود. در گام بعد، حقيقت نور داراي مراتب لحاظ مي‌ گردد و خداي متعال به‌ عنوان بالاترين مرتبه نور مطرح مي ‌شود كه ديگر مراتب در نسبت با او مجازي بيش نيستند. در اين پژوهش با مطالعه تاريخي تفسير صدر آيه نور مي ‌توان به مراحل تكامل فرآيند مابعدالطبيعي سازي مفهوم نور دست يافت.

The application of light to God in Q24:35 brought about its incompatibility with divine purity. The issue of this research is a historical review of the commentators' viewpoint to discover the pattern of evolution of their views and foundations. By the 5th century, commentators have solved the issue of incompatibility with permissive and metaphorical interpretations. The quest for a truth-oriented interpretation of the light on God from the fifth century begins with Tha'alabi and Abdul Qahir Jurjani's ideas. This effort is found by mystical and philosophical commentators such as Ghazali, Meybudi, Suhriwardi, Ibn Arabi and Mulla Sadra find the ontological foundations. The prevailing model in truth-imagining interpretation is the metaphysical concept of light. In this process, by analyzing the conventional notion of light into two parts of the core (the real meaning) and the shell (the apparent meaning), is considered as the main concept of light. Accordingly, the inclusion circle of the sensory concept is wider and includes other instances of both sensory and non-sensory. In the next step, the truth of light is taken into account, and the Almighty God is raised as the highest order of light, which is imitation in relation to him. In this study, we can find the stages of development of the metaphysicalization of the concept of light.