مكان‌ يابي بهينه ايستگاه‌ هاي سنجنده آلودگي هوا با روش ‌هاي همپوشاني و چند شاخصه AHP و TOPSIS (مطالعه موردي منطقه 9 شهرداري مشهد)

Optimum Site Selection of Mashhad Environmental Sensors based on GIS

امروزه مشكلات زيست محيطي شهرهاي مهم دنيا، از جمله وضعيت نامطلوب كيفيت هوا، شهروندان آن‌ ها را در معرض خطرات جدي قرار داده است. از جمله راهكارهاي بنيادي در راستاي مقابله با اثرات مخرب اين پيامد زيست محيطي قرن حاضر، ارتقاي شرايط سنجش آلودگي هوا با توجه به تكنولوژي‌ هاي مدرن است. يكي از مهم‌ ترين ملاحظات در پياده‌ سازي يك سيستم بهينه كنترل آلودگي هوا، انتخاب مكان‌ هاي مناسب براي ايستگاه‌ هاي پايش آلودگي هوا است. در پژوهش حاضر، تلاش شده است با كمك لايه هاي اطلاعاتي طرح جامع شهر مشهد (تهيه شده توسط شهرداري مشهد در سال 93)، طي چهار مرحله، با بررسي و مرور منابع و استانداردها و انتخاب محدوده منطقه شهري نيازمند پايش، با تعيين نوع سنجنده، و برآورد تعداد آنها بر اساس تراكم جمعيتي، استراتژي اصلي مكان يابي آغاز گردد. به نحوي كه در اين استراتژي، معيارهاي مكان‌يابي بهينه ايستگاه‌ هاي سنجش آلودگي هوا بر اساس نوع عملكرد سنجنده پايش آلاينده هاي هوا در قالب پنج معيار فضاي سبز، پاركينگ ها و تعميرگاه هاي بزرگ، ايستگاه هاي اتوبوس و تاكسي، مراكز انرژي، معابر شهري، انتخاب گرديد و پس از وزندهي به معيارها با روش سلسله مراتبي در نرم افزار Expert Choice، با همپوشاني لايه هاي منتسب به اين معيارها در Arc GIS، نقاط كانديد مشخص گرديد. از تكنيك تاپسيس در نرم افزار MCDM engine براي رتبه بندي مناطق كانديد و انتخاب بهترين مكان براي سنجنده استفاده شده است. محاسبات تاپسيس نشان داد كه مكان بهينه انتخابي داراي بالاترين ارزش شاخص نزديكي (0/53) در بين مكانهاي كانديد است

Nowadays environmental problems of the world's major cities such as poor air quality, faced citizens to serious risks. Improving air pollution monitoring due to modern technologies is a basic strategy in order to cope with the devastating effects of the environmental consequences of this century. One of the most important considerations in the implementation of an optimized air pollution control systems, is the choice of suitable locations for air pollution monitoring stations. In the present study, it has been attempted with layers of information the master plan of the city of Mashhad prepared is being prepared in 2014, in four phases, with the investigation and review of the standards and the urban area needs to be monitored, to begin determine the type of sensor, and estimate their numbers based on population density and the main strategy. So that in this strategy, the criteria for Optimal Positioning stations measuring air pollution Selected based on the kind of sensor monitoring air pollutants in the form of five criteria of green space, parking and Repair great, bus stops and taxi, energy centers and urban streets. and then weighting the criteria by AHP software Expert Choice, with overlapping layers attributed to the criteria in Arc GIS, was specified the candidates. TOPSIS in MCDM engine software used to rank candidate regions and select the best place for air pollution sensor allocation. TOPSIS estimation shows Optimum site has the highest closeness coefficient (numeric value: 0.53) among candidate sites.