كليدواژه :
حق اختصاص , اولويت , حيازت , قابليت اسقاط , مباحات
چكيده فارسي :
«حق اختصاص» يكي از نهادهاي مهم فقهي است كه در كتب فقهي به صورت مستقل در باب آن بحثي صورت نگرفته و فقط در ضمن بيان مصاديق آن توضيح مختصري داده شده است، از اين رو براي روشن شدن ماهيت حقوقي - اينكه چه نوع حقي است - اسباب، احكام و آثارش، اين نهاد را مورد بررسي قرار داده و نتيجه گرفته ايم كه حق اختصاص،
حقي است عيني؛ اما از آن جا كه احكام آن بر اساس متعلقات آن متفاوت است، حق عيني مطلق نيست. از سويي ديگر حقي است ثابت براي شخص، در شيبه اي كه نسبت به ان ملكيت نداشته ولي جايز التصرف در آن مال است؛ لذا ديگران حق مزاحمت در آن مال را ندارند. تفاوت آن با حق انتفاع در اسباب و متعلقات آن دو مي باشد. مهم ترين أسباب حق اختصاص عبارت است از: حيازت، سبق، احيا و اقطاع. احكام و آثار حق اختصاص نسبت به متعلقات آن بيان شده است؛ مهم ترين اثر آن حرمت تصرف و مزاحمت غير، در موردي است كه شخص نسبت به آن حق اختصاص دارد.
چكيده لاتين :
The 'right of appropriation' is one of the important juridical institution which has not been independently discussed in juridical books and only when its instances have been discussed, a brief explanation has been provided for it. Thus, to clarify its legal nature- what kind of right it is-, its causes, rules, and effects, the author has discussed it and come to the conclusion that the right of possession is an objective one; but, since its
rules are different for different subjects, it is not an absolutely objective right. On the other hand it is a right established for a person in an object which is not owned by him, but he is permitted to possess it. Thus, others are not entitled to manipulate that object. The difference between it and the right of exploitation concerns causes and subjects of the two. The most important causes of the right of appropriation are as follows: annexation, planning, revival, and allotment. Rules and effects of the right of appropriation have been considered according to its subjects. Its most important effect is prohibition of other's possession in a subject in which one has the right of appropriation.
