ارتباط عوامل توپوگرافي و تنوع گياهان در جنگل هاي شرق دودانگه ساري، استان مازندران

Plant species diversity in relation to topography in the east of Dodangeh forests, Mazandaran province, Iran

تنوع گونه اي گياهان در يك اجتماع در پاسخ به عوامل توپوگرافي تغيير مي كند. هدف از اين مطالعه بررسي اثر عوامل توپوگرافي مانند ارتفاع از سطح دريا، جهت دامنه و درجه شيب روي تنوع گونه اي گياهان در منطقه جنگلي دودانگه واقع در جنوب شهرستان ساري بود. با نمونه برداري از پوشش گياهي منطقه توسط كوادرات هاي 400 مترمربعي، 237 گونه گياهي شناسايي شد. كل كوادرات ها به 7 طبقه ارتفاعي، 3 طبقه از نظر درجه شيب و 8 طبقه از نظر جهت دامنه تقسيم شدند. آناليز تابع تشخيص نشان داد كه اولين عامل تعيين كننده در تفكيك جوامع گياهي، ارتفاع از سطح دريا است. شاخص هاي رايج تنوع گونه اي و يكنواختي در هر طبقه محاسبه گرديد و نمودارهاي آن رسم شد. بيشترين تنوع (1/5 تا 1/6 براي شاخص شانون در پايه لگاريتمي 10) و بيشترين يكنواختي (0/38 تا 0/42 براي شاخص اسميت و ويلسون) در طبقات ارتفاعي متوسط بدست آمد. تنوع كمتر دامنه هاي شمال غربي نسبت به دامنه هاي جنوبي، جنوب شرقي و جنوب غربي، بدليل دماي كمتر و سرماي زودرس شيب هاي شمال غربي است كه باعث از بين رفتن قسمت هاي هوايي غيرخشبي درختان و ساير گياهان و در نتيجه تنوع كمتر مي شود. تفاوت تنوع در درجات شيب و در تيپ هاي مختلف گياهي از نظر آماري معني دار نبود. بنابراين، مي توان نظريه پيوستگي گليسون را در مقياس مورد مطالعه تاييد كرد.

Diversity of plant species in a community changes in response to topographic factors such as altitude، aspect and slope. This study examined diversity changes in relation to topography in Dodangeh Forests، South of Sari، Iran. Plant species were collected in sampling units and the cover percentage of each species was estimated based on 400 m2 quadrats. There were 237 plant species in the area. Quadrats divided into 7 altitudinal classes، 3 slope and 8 aspect ones. Discriminant function analysis showed that altitude is the most effective factor to discriminate plant communities. The data were also subjected to analysis by specific diversity packages to characterize and obtain species diversity and evenness indices as well as species abundance models. The highest species diversity (Shannon H'' =1.5-1.6) and evenness (Smith & Wilson’s E= 0.38-0.42) were observed in the moderate classes of altitude. South، southeast and southwest facing slopes were more diverse than northwest one because of more available radiation and temperature. Gleason’s continuum view of plant communities can be considered for vegetation of the area.