جايگاه مطالعات اخلاقي در نظام مالكيت فكري

Morality in the Intellectual Property System

اخلاق در نظام مالكيت فكري در دو سطح، اثرگذار است. در سطح فلسفي و فراحقوقي كه به توجيه اخلاقي مجموعه نظام مالكيت فكري پرداخته و به پاسخ اين پرسش مي پردازد كه منشأ مشروعيت هر يك از نهادهاي مالكيت فكري چيست؟ در اين رابطه مي توان بر اساس سه رويكرد اقتصادي، اقتصادي - اخلاقي و رويكرد اخلاقي، مسئله را تحليل كرد. همچنين در سطح حقوقي و سيري در قوانين اين حوزه مشخص مي شود، اخلاق در مصاديق قابل حمايت نيز دخالت كرده و آنها را محدود مي كند. از طرف ديگر، ممكن است مصداقي از آفرينش فكري در ساختار حقوق مورد حمايت قرار گيرد؛ اما به استناد ادله اخلاقي داراي محدوديت شود كه اين محدوديت ها را ميتوان در دو دسته محدوديت ذاتي و محدوديت غيرذاتي بررسي كرد. اين محدوديت ها در نظامهاي حقوقي مختلف شامل اقدامات آزمايشي و پژوهشي، مجوزهاي اجباري بهره برداري و حمايت از افراد مانند نابينايان و كم بينايان مي شود