كليدواژه :
كارواكرول , لرستان , شرايط اكولوژيك , اسانس مرزه خوزستاني
چكيده فارسي :
فعاليت هاي زيستي و كاربرد اسانس ها در صنايع مختلف به تركيبات سازنده آنها بستگي دارد كه تحت تاثير عوامل متعددي قرار ميگيرد. كميت و كيفيت اسانس تحت تاثير رويشگاه نيز قرار ميگيرد. مرزه خوزستاني متعلق به تيره نعناعيان و يكي از گياهان بومي ايران است كه به طور گسترده در جنوب ايران پراكنش دارد. در اين پژوهش اسانس حاصل از اين گياه در مرحله گلدهي كامل در سه رويشگاه مختلف واقع در استانهاي غرب و جنوب غرب ايران از نظر نوع و مقدار تركيبات سازنده مورد بررسي قرار گرفت. استخراج اسانس به روش تقطير با آب و با استفاده از دستگاه كلونجر و شناسايي تركيبات سازنده اسانس نيز با استفاده از GC-MS انجام شد. ميانگين اسانس استحصالي از سه رويشگاه بين 1/4 درصد تا 2/8 درصد متفاوت بود . تعداد تركيبات شناسايي شده در اسانس سه رويشگاه نيز متفاوت بود. تركيبات اصلي در رويشگاه ليوس شامل كارواكرول(90/74%) ، بتابيسابولن(2/73%) ، گاماترپينن(1/19%) ، پاراسيمن(1/10%) در رويشگاه منگره شامل كارواكرول (93/60%) ، بتابيسابولن (1/47%) و در رويشگاه تاختچان شامل كارواكرول(89/60%) ، كاريوفيلن اكسيد(3/01%) ، بتابيسابولن(2/56%) ، گاماترپينن(1/59%) و پاراسيمن(1/78%) بودند. تفاوت قابل توجهي در مقدار برخي تركيبات سازنده اسانس در سه رويشگاه وجود داشت كه نشان ميدهد كه شرايط اكولوژيكي و اقليمي رويشگاه ميتواند مقدار و نوع تركيبات سازنده اسانس را تحت تاثير قرار دهد.
چكيده لاتين :
The biological activity and use of essential oils in different industries depends on the oil composition, which is affected by several factors. The quantity and the quality of an oil can be influenced by the habitat. Satureja khuzistanica Jamzad (Persian name, "Marzeh khuzistani") belongs to the family Lamiaceae is an endemic plant to Iran that is widely distributed in the southern part of Iran. The essential oils obtained from Satureja khuzistanica Jamzad in full flowering stage from 3 different habitats in west and south west of Iran were evaluated for their chemical composition. The aerial parts were subjected to hydrodistillation for 5 h using a clevenger apparatus, giving yellow oil. Analysis of the volatile compounds was carried out with GC/MS system. The average yield of essential oil in 3 habitats was 1.4 to 2.8 % (Lives, 1.4%: Mongere, 1.6%: Takhtechan, 2.8%). The number of identified compounds in the essential oil were different in these habitats (Lives, 34: Mongere, 29: Takhtejan, 30). In the oil obtained from Lives, carvacrol (90/74%), β-bisabolene (2/73 %), γ-terpinene(1/19 %) and pcymene (1/10 %), whlile in Mongere samples carvcacrol (93/60 %) and β-bisabolene (1/47 %) were characterized as the main components. In Takhtejan carvacrol (89/60 %), caryophellene oxid (3/01%), β-bisabolene (2/56 %), γ-terpinene (1/78 %) and p-cymene (1/78 %) were found as the major components. There were notable differences in the amounts of several compounds among these 3 habitats. Results from this study showed that ecological and regional condition of habitat can influence the amount and kind of
essential oil components.
