واژگان تحول‌يافتة عربي در فارسي و چالش‌هاي فراروي مترجمان

Arabic Words in Persian Challenges Evolved in Translation

اعتقاد و گرايش ژرف نسبت به دين اسلام باعث شد ايرانيان زبان عربي را يك زبان بيگانه ندانند و در برابر ورود واژگان عربي، به‌ويژه واژگان داراي هويت ديني، موضع دفاعي نگيرند. از اين رو، كلمات عربي به‌راحتي وارد زبان فارسي شدند و به دليل سابقة زيادي كه در اين زبان داشتند، دچار تحول معنايي شدند. اين امر چالش بزرگي را فراروي مترجمان قرار داده‌است. مترجم تازه‌كار نمي‌داند اين كلمة عربي كه اكنون در فارسي به‌كار مي‌رود، آيا نزد عرب نيز به همين معناست يا خير. ارتباط و پيوند بين ايرانيان و عرب‌ها گاه براي مدتي متوقف يا كمرنگ مي‌شد و دوباره شكل مي‌گرفت و شدت مي‌يافت. همين ناپايداري در پيوند دو زبان باعث شد كه برخي از كلمات عربي كه به زبان فارسي وارد شدند، رو به فراموشي گذارند و متروك شوند و برخي ديگر نيز تحول معنايي يابند و همين امر دشواري‌هايي را در ترجمه از عربي به فارسي براي مترجمان پديد آورد. دگرگوني‌هاي زباني و تغييراتي كه در دوره‌هاي مختلف در كلمات به وجود مي‌آيد، امري كاملاً طبيعي است، اما زبان‌دانان و مترجمان بايد از اين دگرگوني‌هاي معنايي آگاهي داشته باشند. دلايل وريشه‌هاي تغيير معنايي كلمات عربي در فارسي را مي‌توان در قالب پذيرش ديني، كثرت استعمال، تحولات سياسي‌ـ اجتماعي، به‌گزيني، گسست فرهنگي و كلمات و تعابير نوظهور بررسي كرد. واژگاني كه دچار تحول معنايي شده‌اند، بر اساس تفاوت‌هايشان با لفظ و معناي عربي، به دَه دسته تقسيم مي‌شوند كه هر يك از آن‌ها چالشي را فراروي مترجمان مي‌نهد. روش پژوهش مقاله نيز توصيفي ـ تحليلي است.

Iranians do not see the Arabic as a foreign language due to a profound belief in Islam and therefore do not resist Arabic words particularly those with religious identity. Such words have entered Persian language and over many years have changed semantically. The semantically changed Arabic words in Persian have challenged the translators so much so that a translator who is translating from Persian into Arabic cannot be sure if an Arabic word, which is being used in Persian, has the same meaning in Arabic or not. The relation between Arabs and Persians was temporarily ended or had its ebbs and flows. Such instability in relations between two languages have rendered some Arabic words in the Persian language obsolete and have changed some others semantically, i.e., their meaning has changed. This has posed some difficulties for Arabic - Persian translation because the meaning of some Arabic words used in Persian is entirely different from those of the very same words when used in Arabic. Changes in language and semantic changes of words in a language are totally natural. Only the linguists and translators should be aware of such changes. The present paper, firstly, deals with the semantic changes of Arabic words in Persian. Next, categorizes these words into ten groups according to their Arabic forms and meanings and finally addresses the challenges they pose to translators through providing examples