مقايسه رشد دو گونه صنوبر (Populus alba و Populus euphratica) و هيبريد بين آنها در عرصه شور و غير شور

Growth comparison of two poplar species (Populus alba and Populus euphratica) and their hybrid in the saline and non-saline soils

درختان صنوبر كبوده (Populus alba) و پده (P. euphratica) از گونه‌هاي بومي كشور مي‌باشند. صنوبر كبوده به لحاظ سازگاري و توليد چوب و فرم كيفي تنه وگونه صنوبر پده نيز به‌دليل مقاومت به شرايط اقليمي گرم و خشك و شوري خاك از پتانسيل‌ مناسبي جهت زراعت چوب برخوردارند. هدف اين تحقيق ارزيابي رشد چهار كلن صنوبر (P. alba 58.57, P. alba 44.9, P. euphratica و هيبريد P. euphratica x P. alba 44/9) درعرصه-هاي شور ايستگاه گرمسار و ايستگاه غير شور كرج بوده است. كلن‌هاي صنوبر در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار كاشته شدند. ويژگي‌هاي رويشي نهال‌ها و ويژگي‌هاي فيزيولوژيك برگ بر اساس روش‌هاي استاندارد اندازه گيري شد. نتايج تجزيه واريانس ويژگي‌هاي رويشي نشان داد كه كلن‌هاي صنوبر به‌لحاظ صفات رويشي تفاوت معني‌داري داشته‌اند. بيشترين درصد زنده‌ماني، قطر و ارتفاع در ايستگاه‌ گرمسار مربوط به دو كلن پده و هيبريد آن بود. در ايستگاه كرج به غير از گونه پده ساير كلنها 100 درصد زنده‌ماني داشتند. كلن هيبريد نيز از قطر و ارتفاع بيشتري نسبت به ساير كلنها بر خوردار بود. كمترين مقدار سطح برگ مربوط به كلن‌هاي كبوده در ايستگاه‌ گرمسار بود. تجزيه واريانس ويژگي‌هاي فيزيولوژيك برگ نشان داد كه كلن‌هاي صنوبر به‌لحاظ مقدار كلروفيل و كاروتنوئيد تفاوت معني‌داري را در ايستگاه‌هاي گرمسار و كرج داشتند. مقدار پرولين، قند و آب نسبي در كلن‌هاي پده و هيبريد در ايستگاه‌ شور بيشتر از كلن‌هاي كبوده بود. در نهايت كلن‌هاي پده و هيبريد تحمل بالايي نسبت به تنش شوري داشته و مي‌توانند در عرصه خاك شور رشد مناسبي داشته‌باشند.

P.alba and P.euphratica trees are native poplar species of Iran. P. alba for adaptability, wood production and straightness of stem form and P. euphratica for resistance of drought and salinity are important. The purpose of this study was comparison of the growth and physiological charactristics of two native poplar species and their hybrid ( P. euphratica x P. alba 44 / 9) under saline soil of Garmsar and non-saline soil of Karadj. One-year-old rooted cutting was planted with 3×3 m spacing based on randomized compelete block design with three replications in March 2010. Growth and physiological characteristics of the trees were measured according to standard procedures. Analysis of variance of growth characteristics showed that diameter, height, leaf area, specific leaf area (SLA) and leaf dry matter variables had a significant differences among poplar clones. P. euphratica and its hybrids had the highest survival percent, diameter and height values in saline soils of Garmsar. P. alba 44/9 and 58/57 clones had the lowest leaf area value in saline soils. Hybrid clone had the highest survival percent, diameter and height values in Karadj. Analysis of variance of leaf physiologic characteristics showed that chlorophyll a, chlorophyll b and carotenoids values had a significant differences among poplar clones. P. euphratica and its hybrids had more proline, soluble suger and relative water content (RWC) values than P. alba clones in saline soil. Finally P. euphratica and hybrid clones had suitable potential for wood production and resistance to salinity on saline soils of Garmsar station.