بررسي چندمعنايي در زبان تركي آذربايجاني در چارچوب معني شناسي شناختي: فعل ديداري/ görmǝk / (ديدن)

The study of polysemy in Azerbaijani Turkish in the framework of cognitive semantics: visual verb /görmǝk/ (seeing

هدف از تحقيق حاضر بررسي نقش استعاره در چندمعنايي فعل ديداري فعل ديداري/görmǝk / (تماشا كردن) در زبان تركي آذربايجاني در چارچوب معني‌شناسي شناختي است. اين تحقيق توصيفي – اسنادي است و سعي شده تا معاني گوناگون فعل براساس رويكرد معني‌شناسي شناختي ارائه دهد. جهت نيل به اين هدف پيكره‌ي زباني مورد استفاده در اين پژوهش تركيبي از پايگاه داده هاي زبان تركي آذربايجاني از جمله فرهنگ‌هاي لغت، كتاب‌ها، مجلات، روزنامه‌ها و شم زباني نويسنده مي‌باشد. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهند كه براي فعل ديداري /görmǝk / (تماشا كردن) 24 معنا بعد از طبقه بندي و انتزاع گونه‌هاي بافتي استخراج گرديد. همچنين آنها نشان مي دهند كه چندمعنايي پديدهاي نظاممند بوده و عواملي همچون استعاره و مجاز در شكلگيري و توصيف آن بسياردخيلند. به اين ترتيب شبكه گسترده معنايي فعل شكل مي گيرد و از سوي ديگر مي توان گفت كه استعاره نقش پر رنگ تري نسبت به مجاز در شكل گيري چندمعنايي و كاربرد فعل در بافت هاي گوناگون دارد.

The aim of present study is to investigate the roleof metaphor in the polysemy of visual verb /görmǝk/ (seeing) in Azerbaijani Turkish within the framework of cognitive semantics. This study is a descriptive - documentary and has been tried to present the various meanings based on cognitive semantics approach. To achieve this goal، the linguistic corpus used in this study is comprised of Azerbaijani Turkish language databases، including dictionaries، books، magazines، newspapers، and author's linguistic intuition. The findings indicate that for visual verb /görmǝk/ (seeing) 24 senses was extracted after the classification and abstracting away of contextual variations. They also show that the polysemy is a systematic phenomenon and factors such as metaphor and metonymy are crucially involved in the formation and description of polysemy. In this way، semantic extensive network of verb is formed and on the other hand، it is claimed that metaphor has stronger role than metonymy in the formation of polysemy and usage of verb in the different context.