بررسي غزل هاي حافظ از منظر روانشناسي گشتالت

The Review of Hafez ghazals Based on Gestalt Psychology

اگر چه قبل از حافظ شعرايي مانند خاقاني، سعدي، و سايرين بوده اند كه حافظ در غزل به آنها اقتفاء داشته است ، اما حافظ بيش از ديگران در مركز توجه عام و خاص قرار داشت. علت اين امر را بايد در «كليت» ديوان حافظ يافت. غزل حافظ اگر چه در اجزاي خود چيزي بيش از غزل هاي شاعران قبلي را نداشته است، اما در كل حائز كيفياتي است كه او را در مقامي برتر از ديگران قرار مي دهد. از آنجا كه موضوع كليت اشعار حافظ اهميتي ماهوي دارد، با مطالعۀ نظريه هاي مقتضي، تشخيص داديم كه بهترين قالب نظري براي بررسي، تئوري «گشتالت» مي باشد. گشتالت نظريه اي است كه در حوزه هاي علوم انساني نظير معماري، هنر و روان شناسي به كار رفته است و اميد است جايگاه فراخورش را در بررسي هاي ادبي نيز بيابد. اين تئوري به مشخصات كلي يك مجموعه مي پردازد، و ويژگي هايي را معرفي مي كند كه جمع آن ها در يك اثر باعث ارتقاي كيفيت زيباشناختي آن اثر مي شود.

Although، in his lyrics، Shamseddin Mohammad Hafez has adapted the abundance of his predecessors such as Khaghani، Ohadi، Sadi and Khajoo in form and content، he is viewed as the only key figure in Persian lyrics. It might be safely argued that the earlier great works of lyrics have often been overshadowed by those of Hafiz. The reason for this is the comprehensiveness/totality of his poems. Hafez's poetry— although in its components has nothing more than the poems of the previous poets— in general it has the qualities that make his poetry superior to others. Since the totality of Hafez's ghazals has substantive significance it is necessary to examine this issue in a particular theoretical framework. We argue that the best theoretical framework for the study is the theory of "Gestalt". Gestalt theory has been used in the field of human sciences such as architecture، art and psychology. In this article، we examine the characteristics of the ghazals of Hafez from the perspective of this theory.