فريدريش مكس مولر و علم اديان

Max Müller and the Science of Religion

مطالعات علمي اديان از قرن 19 ميلادي و با كوشش هاي مكس مولر آغاز شد و به لحاظ ماهيت كاملاً با آنچه كه دين داران و متكلمان دربارۀ دين خود آموختند و يا آموزش مي دادند، تفاوت داشت. از مكس مو لر به عنوان بنيان گذار مطالعات علمي اديان يا همان علم دين ياد مي شود، اما در كنار او بايد از كرنليوس پترس تيله هم ياد كرد كه كوشيد رهيافتي متفاوت از متكلمان در زمينۀ پژوهش دربارۀ پديدارهاي ديني ارائه دهد رهيافتي كه در نهايت به پيدايش «علم دين» انجاميد. اين مقاله بيشتر عهده دار بررسي نظريات و آثار مكس مولر است. او با تأكيد بر رهيافت تجربي و غيرهنجاري در خصوص مطالعات اديان، در صدد برآمد تا روش تطبيقي را در اين حوزه به كار بندد. كار اصلي او بيشتر دربارۀ اديان هند است. او متخصص در حوزۀ زبان و ادبيات سنسكريت و اسطوره شناسي بود. هر چند كه نظريات بديع او در حوزۀ اسطوره شناسي و تعميم آن به حوزۀ اديان با اقبال دين پژوهان مواجه نشد، اما او را به عنوان پدر علم دين و يكي از چهره هاي سرشناس اين حوزه بر سر زبان ها انداخت. نظريات علمي- تجربي او دربارۀ اساطير و پيدايش دين تا مدت ها ذهن محققان را به خود معطوف كرده بود. ديدگاه او دربارۀ پيدايش دين هندويي از اسطوره، به ويژه اسطور ه شناسي خورشيدي موجب شد تا بسياري از محققان عليه نظريه هاي او موضع گيري كنند.

he scientific study of religions commenced with the attempts of the influential scholars of 19th century such as Max Müller. These studies were naturally different from what theologians said about religions. Max Müller can be regarded as one of the founding fathers of the "science of religion", but the science was also indebted to Cornelius Petrus Tiele, whose attempts brought about new outcomes in the studies of religious phenomena. This article surveys the viewpoints of Max Müller. By emphasizing the experimental approach in the study of religion, Müller decided to use comparative method in this field. Max Müller devoted his life to the study of classical Indian religious documents, the comparative study of religious history and myth, and the publication of the religious history of the world. He was an expert Sanskritist and mythologist; but his innovative theories about mythology have not been accepted by other scholars working on religions. Nevertheless, his scientific and experimental standpoints about myths and the origin of religion drew the attention of scholars for many years. His theory about origination of Hinduism from myth, particularly his solar mythology, was strongly criticized by many scholars.