اخلاق عرفاني سلبي به روايت ترزا آويلايي و مولوي

Mystical Negative Ethics According to Teresa of Avila and Rūmī

اخلاق عرفاني سلبي با اخلاق سلبي به معناي اعم كلمه تفاوت دارد، زيرا اخلاق عرفاني نه صرفاً با هدف اخلاقي زيستن، بلكه به منظور دستيابي به احوال عرفاني تنظيم شده است. عموم عارفان سنت هاي مختلف، نظام هاي اخلاقي مخصوص به خود دارند كه در ميان آنها اشتراكات فراواني هم ديده مي شود. عارفان اين سنت ها به تناسب نظام عرفاني شان از نظام اخلاقي سلبي خاصي هم پيروي مي كنند كه متأثر از سنت ديني آنها است. ترزا آويلايي و جلال الدين محمد مولوي از جمله اين عارفان اند كه به رغم فاصلۀ زماني و مكاني شان، در حوزۀ اخلاق عرفاني سلبي نقاط مشترك قابل توجهي دارند، چنان كه هر دو در نظام اخلاقي شان به دو عنصر پرهيز از نوميدي و پرهيز از آميختن با مردم (عزلت گزيني) به عنوان دو امر زمينه ساز ورود به سلوك اشاره كرده اند. افزون بر اين دو عنصر، چند مفهوم اخلاقي ديگر نيز مورد عنايت اين دو عارف بوده است كه صاحب اين قلم با بهره گيري از روش هاي معناشناختي و تطبيقي به بررسي آنها پرداخته است.

The mystical negative ethics differs from negative ethics in general, because the mystical ethics has been adjusted to attain mystical states not merely living a moral life. Although mystics of different traditions follow different ethical codes, there are many similarities among them. Moreover, these mystics in accordance with their mystical traditionspursue special kinds of negative ethics. Among these mystics Teresa of Avila and Jalāl al-dīn Rūmī are good examples. Although they lived indifferent times and places, there are considerable similarities in their views, especially in the field of negative mystical ethics. From their viewpoint two important elements are necessary for beginning the mystical journey: not to be despaired and renouncing the social life(eremitism). Other ethical concepts were also important to them, which this essay, by employing comparative method, tries to deal with them.