بررسي مقدماتي وضعيت گونه راكون (Procyon lotor (Linnaeus, 1758)) به عنوان يك گونه مهاجم جديد براي ايران (منطقه مورد مطالعه: پناهگاه حيات وحش لوندويل)

A preliminary survey on raccoon (Procyon lotor (Linnaeus, 1758)) status as new invasive species in Iran Case study: Lavandevil wildlife refuge

گونه‌هاي مهاجم يك تهديد مهم براي تنوع زيستي محسوب شده و زيان‌هاي اقتصادي بسياري را به‌ بار مي‌آورند. در پژوهش حاضر، تلاش شد وضعيت گونه مهاجم راكون در ايران در پناهگاه حيات وحش لوندويل بررسي شود. بدين منظور، اين پژوهش به سه محور اصلي پرداخته است: 1- بررسي عوامل محيطي مؤثر در پراكنش راكون، 2- بررسي برخي آثار راكون بر بوم‌سازگان‌ها و جوامع حياتي آنها و 3- بررسي سطح آگاهي مردم محلي از حضور اين گونه مهاجم و آثار مخرب آن. در اين مطالعه ابتدا با استفاده از روش تحليل فاكتوري آشيان بوم‌شناختي (ENFA) به تعيين عوامل محيطي مؤثر در پراكنش اين گونه در پناهگاه حيات وحش لوندويل پرداخته شد. همچنين به منظور بررسي برخي آثار راكون بر بوم‌سازگان‌ها و جوامع حياتي آنها، به تعيين رژيم غذايي راكون در چهار فصل با استفاده از تحليل سرگين و تشخيص بيماري‌هاي هاري، ديستمپر و عفونت‌هاي پارو ويروسي در اين گونه پرداخته شد. نتايج نشان داد متغيرهاي جوامع گياهي، تراكم پوشش گياهي و منابع آب در تعيين پراكنش اين گونه در مقياس خرد مؤثر هستند. در سرتاسر سال گروه غذايي زباله بيشترين سهم و گروه غذايي ماهي كمترين سهم را در رژيم غذايي راكون‌ها دارد. متأسفانه، فراهم بودن منابع غذايي و در دسترس بودن اين منابع براي راكون‌ها مي‌تواند زمينه‌ساز افزايش جمعيت اين گونه در پناهگاه حيات‌ وحش لوندويل و به دنبال آن ديگر مناطق شمالي كشورمان باشد. بوميان پناهگاه حيات وحش لوندويل، عملاً هيچ گونه اطلاعي از حضور راكون به عنوان يك گونه مهاجم غيربومي و تهديدهاي اين گونه ندارند و مديريت در اين منطقه مي‌بايست در گام اول اطلاع‌رساني درستي در اين زمينه انجام دهد.

Invasive species are a major threat to biodiversity and have many adverse effects which cause economic losses. In this study, it was tried to survey raccoon damages in Iran at Lavandevil wildlife refuge. The purpose of this research was to address three main topics: (1) to study the effective environmental factors on raccoon distribution in Lavandevil wildlife refuge, (2) to study some of raccoon effects on their vital ecosystems and communities, and (3) to study local people knowledge of the presence of invasive species and its destructive effects. At first, Ecological Niche Factor Analysis (ENFA) method was used to determine the effective environmental factors on raccoon distribution in Lavandevil wildlife refuge. Also, we studied some effects of raccoon on ecosystems and its vital communities, using scat analysis to determine raccoon diet during four seasons and also diseases like rabies, distemper and parvovirus infection were diagnosed. The results showed that vegetation communities, vegetation density and water resources were important in micro-scale. Garbages had the largest share and fish had the lowest share in raccoon diet throughout the year. Unfortunately, food resources providing and availability for raccoon could pave the way for its population increase in Lavandevil wildlife refuge also and other northern refuges in Iran. Local people in Lavandevil wildlife refuges did not know raccoon as a non-native invasive species and they were not informed of their threats at all. As the first step, managers in the region must duly inform the local people of the matter.