بررسي ويژگي‌هاي ريختي و بوم‌شناختي موش خاردار (Acomys dimidiatus Cretzschmar, 1826) (Rodentia: Muridae) در منطقه حفاظت‌شده گنو و شهرستان ميناب

A study on ecology, morphology and morphometry of Acomys dimidiatus Cretzschmar, 1826 (Rodentia: Muridae) in Geno sanctuary and Minab County, Hormozgan Province, Iran

اين پژوهش به بررسي برخي ويژگي‌هاي ريختي و بوم‌شناختي موش خاردار (Acomys dimidiatus) در محدوده زيستگاه‌هاي منطقه حفاظت‌شده گنو و شهرستان ميناب واقع در استان هرمزگان پرداخته است. تعداد 58 نمونه از اين گونه با استفاده از تله‌هاي زنده‌گير، از گستره زيستگاه‌هاي ياد شده جمع‌آوري گرديد. يافته‌ها درصد بالاي شب‌فعال بودن اين گونه را نشان مي‌دهد. نمونه‌ها از ارتفاع كمتر از 100 متر تا بالاتر از 1500 متر از سطح دريا به‌دست آمدند. تعداد 5 صفت ظاهري و 15 صفت جمجمه‌اي و دنداني اندازه‌گيري و نسبت‌هاي تمامي اندازه‌ها به طول سر و بدن محاسبه گرديد. براي بررسي نرمال بودن داده‌ها از آزمون كولموگروف- اسميرنوف استفاده گرديد. نتايج محاسبه آمار توصيفي نشان داد كه متوسط اندازه 14 صفت از 20 صفت در نمونه‌هاي ميناب بزرگتر از نمونه‌هاي گنو است. همچنين متوسط اندازه تمامي نسبت‌ها در نمونه‌هاي ميناب بزرگتر از گنو است. به منظور نشان دادن اختلاف‌هاي معني‌دار ميان اندازه‌ها و نسبت‌هاي به‌دست آمده جمعيت‌هاي دو منطقه، آزمون Independent Sample T-Test به‌كار رفت. تحليل‌ها نشان داد، از ميان 20 صفت مورد بررسي، تنها 5 صفت در ميان جمعيت‌هاي دو منطقه داراي اختلاف‌ معني‌داري هستند (p<0.05). همچنين، 9 نسبت از 20 نسبت مورد بررسي در ميان جمعيت‌هاي دو منطقه داراي اختلاف‌هاي معني‌دار هستند (p<0.01, p<0.05). آزمون MANOVA نيز براي بررسي وجود اختلاف در ميان جمعيت‌ها استفاده گرديد، كه در سطح (p<0.05) معني‌دار بود. يافته‌هاي حاصل از تحليل مؤلفه‌هاي اصلي (PCA)، جمعيت‌هاي دو منطقه را تقريباً به‌طور مشخص از نظر صفات و نسبت‌هاي مورد بررسي از هم تفكيك نمود. بر اين اساس، دو مؤلفه اصلي اول بيش از 60 درصد كل تغييرات و تفاوت‌ها را تشريح مي‌كنند.

In the present study, two populations of Acomys dimidiatus from different locations of Hormozgan Province (Geno sanctuary and Minab County) were compared according to their morphometric, morphological and ecological characteristics. Fifty eight specimens of adult A. dimidiatus were collected by live traps (Sherman traps, Havahart traps and locally made traps) from these regions. We caught the rodents from the height ranging from <100 to >1500 meters. According to our field observations, the studied species was mostly nocturnal. At first, five external and fifteen cranial- dental characters were measured, then ratios of measured characters to head and body length were calculated. The normality of data was analyzed by Kolmogorov- Smironov test. Descriptive statistics were calculated for characters and ratios. The results showed that the average of 14 out of 20 characters in Minab specimens was greater than Geno specimens. Also, the average of all of the ratios (20 ratios) in Minab specimens was greater than that of Geno region. Independent Sample T-Test was used to test the statistical significance between length and ratios. The results indicated that there were significance differences in five out of twenty characters and nine out of twenty ratios in two regions(p<0.05). In addition, MANOVA test revealed significant differences among the studied populations (p<0.05). Also, intraspecific variations were assessed with the principal components analysis (PCA). The first two principal components accounted for more than 60% of the total variance and the species were fairly well separated by them.