تحليل مكاني گرد و غبار استان خوزستان به كمك تصاوير ماهواره اي

Spatial analysis of dust in Khuzestan province using satellite imagery

در سال هاي اخير، طوفان هاي گردوغبار يكي از مهم‌ترين چالش هاي آلودگي هواي استان خوزستان بوده است. با توجه به پژوهش هاي مختلفي كه تاكنون انجام پذيرفته است، كشورهاي عراق و سوريه به‌عنوان منشأ اصلي گردوغبارهاي رسيده به خوزستان گزارش مي گردد كه بيانگر لزوم مطالعه پايش مكاني گردوغبارهاي اين منطقه مي باشد. در اين تحقيق، با استفاده از شاخص عمق اپتيكي اخذشده از تصاوير سنجنده MODIS، روند تغييرات سالانه گردوغبار استان خوزستان از ماه مارس سال 2000 تا پايان 2016 تعيين گرديد. تغييرات اصلي شاخص گردوغباري خوزستان در سال هاي 2005، 2009 و 2015، به‌عنوان شاخص بررسي روند تغييرات مكاني گردوغبار منطقه غرب ايران انتخاب گرديد. نتايج نشان داد كه شاخص هاي گردوغباري منطقه غرب ايران در سال 2005 شباهت زيادي با سال 2015 داشته است. بااين‌وجود در سال 2015 از فعاليت كانون هاي گردوغباري بخش هايي از شرق و شمال كشور عراق (شمال درياچه تارتار) كاسته شده و بر فعاليت كانون هايي واقع در داخل و جنوب كشور كويت و شمال شرقي عربستان افزوده‌شده است. همچنين فعاليت كانون هاي گردوغباري مناطقي در شمال غربي عراق و شرق سوريه در سال 2009 به‌طور موقت افزايش داشته است كه منجر به بالا رفتن شاخص هاي گردوغباري استان خوزستان طي آن سال گرديد. در كنار تغييرات فعاليت كانون هاي خارجي، افزايش فعاليت كانوني در جنوب شرق اهواز هم در سال 2015 در مقايسه با سال هاي 2005 و 2009 افزايش داشته كه با توجه به مجاورت با شهر اهواز مي تواند نقش قابل‌توجهي در بحران هاي گردوغباري سال هاي اخير استان خوزستان داشته باشد.

In recent years, dust storms have been one of the most important air pollution crises in Khuzestan province. According to various studies, the countries of Iraq and Syria is reported as the main sources of dust over Khuzestan, it is necessary to monitor the spatial patterns of dust sources in the western region of Iran in different years. In this study, using Aerosol Optical Depth (AOD) from the MODIS, annual trend of dust in Khuzestan province was determined from March 2000 through the end of 2016. Three years 2005, 2009, and 2015 as representative of the main changes in the Khuzestan dust index, the spatial variation of dust in the neighbouring western region of Iran were investigated. According to the results, the dust indexes of the western region of Iran in 2005 were similar to 2015. Nevertheless, in 2015, the activities of dust source points in the eastern and northern part of Iraq (north of the Tharthar Lake) were reduced, and the activity of dust source points in the south of Kuwait and northeastern Arabia increased. The activity of dust source points in areas in the northwest of Iraq and eastern Syria in 2009 has temporarily increased significantly, which has led to an increase in dust index of Khuzestan province that year. Along with these changes, the increase of dust activity in southeast Ahwaz in 2015 compared with the years 2005 and 2009, due to the proximity to the city of Ahwaz, could play a significant role in the dust waves of the recent years.