بررسي نياز دمايي مراحل مختلف فنولوژيك هيبريدهاي ذرت دانه‌اي (Zea mays L.) تحت شرايط مختلف حاصلخيزي خاك در اقليم گرم و خشك كرمان

Evaluation of Maize (Zea mays L.) Hybrids Thermal Time Requirements of Different Soil Fertility in the Arid Climate of Kerman

به منظور ارزیابی پاسخ فنولوژیك و نیاز دمایی سه هیبرید ذرت دانه‌ای (KSC 704، Maxima و TWC 604) تحت مقادیر مختلف نیتروژن (0، 92، 220 و 368 كیلوگرم در هكتار)، آزمایشی مزرعه‌ای طی دو سال زراعی 1393 و 1394 انجام شد. این تحقیق در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی با آرایش فاكتوریل در سه تكرار اجرا شد. نتایج حاصل حاكی از تأثیر معنی‌دار هر كدام از عوامل نیتروژن و رقم بر سرعت ظهور برگ، فنولوژی و عملكرد دانه هیبریدهای ذرت بود. در هر دو سال، كاهش فراهمی نیتروژن منجر به وقوع تأخیر در زمان گلدهی، ابریشم‌دهی و رسیدگی فیزیولوژیك و افزایش نیاز دمایی در هیبریدها گردید اما تأثیر آن در سال دوم بسیار شدیدتر بود. نیاز دمایی هیبریدها در تمامی مراحل رشد فنولوژیك تنها در تیمار بدون كود در مقایسه با سایر تیمارهای نیتروژن افزایش معنی‌داری نشان داد و اختلاف معنی‌داری از این نظر بین سایر مقادیر نیتروژن مشاهده نشد. دو هیبرید سینگل كراس 704 و ماكسیما دارای برتری نسبی و معنی‌دار از نظر عملكرد دانه در مقایسه با هیبرید تری‌وی‌كراس 604 بودند. با توجه به طول دورۀ رشد كوتاه‌تر، نیاز حرارتی كمتر و سرعت جوانه‌زنی بالاتر هیبرید ماكسیما، كشت این هیبرید تحت شرایط مختلف فراهمی نیتروژن توصیه می‌گردد.

In order to evaluate phenologic and thermal time response of three maize hybrids (KSC 704, Maxima and TWC 604) in different rates of nitrogen (0, 92, 220 and 368 kg ha-1), a two-year experiment was laid out as a randomized complete block design with a factorial arrangement of treatments and three replications in 2014 and 2015. Results showed that nitrogen and genotype had a significant effect (p<0.01) on leaf appearance rate, phenology and grain yield of maize hybrids. In both years, nitrogen stress postponed the tasseling, silking and physiological maturity occurrence in hybrids and increased their thermal time requirements, but this effect was more severe in the second year. The thermal time required for all of the phenological stages of hybrids showed significant increase only in control treatment, compared with other N rates and there was no significant difference among other N rates from this viewpoint. Significant yield benefits of KSC 704 and Maxima compared to TWC 604 was observed. Among the studied hybrids, Maxima is recommended due to the shorter growing season duration, lower thermal time requirement and faster germination rate under N stress