رديابي ژن‌هاي كنترل كننده صفات مورفولوژيك ريشه و اندام‌هاي هوايي برنج در رگه‌هاي نوتركيب جمعيت برنج ايراني حاصل از تلاقي عنبربو × سپيدرود

Detection of genes controlling morphological traits of root and shoot for Iranian rice recombinant inbred lines caused Anbarboo×spidroud crosses

به منظور رد‌يابي مكان‌هاي ژني كنترل كننده صفات (QTLs) مورفولوژيك ريشه و اندام هوايي، تعداد 96 لاين نسل هشتم تلاقي عنبر بو × سپيدرود از تلاقي بين دو رقم سپيدرود و عنبربو در مزرعه تحقيقاتي واقع در شهرستان علي‌آباد در سال زراعي 1390 كشت شدند. صفات مورد بررسي شامل ميانگين طول ريشه‌ها، مجموع طول ريشه‌ها، تعداد ريشه‌هاي كمتر از 5 سانتي‌متر، تعداد ريشه‌هاي بين 7-6 سانتي‌متر، تعداد ريشه‌هاي بين 20-8 سانتي‌متر، تعداد ريشه هاي بيشتر از 30 سانتي‌متر، تعداد كل ريشه، ارتفاع گياه، وزن تر ريشه، وزن خشك ريشه، حجم ريشه، وزن خوشه‌ها، تعداد خوشه‌ها، وزن كاه، طول خوشه، تعداد دانه پر در خوشه و تعداد خوشه‌چه اوليه در خوشه بودند. نقشه پيوستگي با استفاده از 124 نشانگر ريزماهواره و 264 نشانگر AFLP در طي سال‌هاي 1390 تا 1392 در آزمايشگاه ژنتيك و اصلاح نباتات دانشگاه گنبد كاووس تشكيل شد كه 1950/4 سانتي‌مورگان از ژنوم برنج را پوشش داد. در اين مطالعه مناطقي از كروموزوم 1، 4 و 6 بترتيب در فواصل نشانگري E100-M140-7-RM3520، E060-M160-3-RM1359 و RM276-E120-M160-3 شناسايي شد كه چندين صفت را در شرايط نرمال تحت كنترل داشتند. نتايج نشان داد كه QTLهاي كنترل كننده وزن خشك، وزن تر و تعداد ريشه روي كروموزوم 7 با همديگر همپوشاني دارند. QTLهاي حجم ريشه (qRVN-2a، qRVN-4a و qRVN-4b) و تعداد ريشه (qRNN-4) با توجيه بيش از 20 درصد از تنوع فنوتيپي صفات، بزرگ اثر تشخيص داده شدند. از QTLهاي بزرگ اثر رديابي شده در اين مطالعه پس از تعيين اعتبار مي‌توان در برنامه‌هاي اصلاحي انتخاب به كمك نشانگر استفاده نمود.

In order to detect QTLs controlling root and shoot morphological traits, 96 lines from a cross between two varieties Sepidroud and Anbarboo were sown in Research farm located in the Ali Abad city in 2011. Evaluated traits were included average of root length, total root length, number of roots less than 5 cm, the number of roots between 7- 6 cm the number of roots between 20-8 cm, number of roots more than 30 cm, root number, plant height, root fresh weight, root dry weight, root volume and weight of the clusters, the number of clusters, straw weight, panicle length, number of grains per panicle, primary spikelets per panicle. Linkage map was constructed using 124 microsatellite markers and 264 AFLP markers during the years 2011 to 2012 in the Laboratory of Genetics and Plant Breeding in Gonbad Kavous University. In the linkage map 1950.4cM of the rice genome has been covered. In this study region of E100- M140-7-RM3520, E060-M160-3-RM1359 aand RM276-E120-M160-3 controlled several traits in normal conditions in chromosomes 1, 4 and 6, respectively. The results showed that the QTLs controlling root dry weight, root fresh weight and number root overlaped with each other on chromosome 7. QTLs for root volume (qRVN-2a, qRVN- 4a and qRVN-4b) and roots (qRNN-4) were identified as major effect QTLs. These QTLs explained more than 20% of the phenotypic variation. The detected major effect QTLs in this study can be used in marker-assisted selection breeding programs after validation.